Almanya’da emeklilik planları yapmak, geleceğinizi güvence altına almak için özellikle önemlidir. Bu konuda hem devlet destekli, hem de özel sektör tarafından sunulan birçok plan bulunmakta, bu da biraz kafa karışıklığı yaratabilmekte. Bu yazımızda emeklilik planlarını tanıyacağız, böylece sizin için en doğru emeklilik planının hangisi olacağı akıllarınızda daha da netleşecek.
Almanya’daki emeklilik planları arasında Gesetzliche Rentenversicherung (Devlet Emeklilik Sigortası), Riester-Rente, Rurup-Rente ve işveren katkılı emeklilik planları (Betriebliche Altersvorsorge) bulunmaktadır. Emeklilik döneminizi güvence altına almak ve finansal bağımsızlığınızı sağlamak için gelin bu planların detaylarına bakalım.
Devlet emeklilik planı (Gesetzliche Rentenversicherung)
Almanya’daki devlet emeklilik sistemi (Gesetzliche Rentenversicherung), tüm çalışanların zorunlu olarak dahil olduğu bir sigorta sistemidir. Çalışanlar ve işverenler, çalışanın brüt maaşının %18,6’sı kadar prim öderler ve bu prim tutarı eşit olarak ikiye bölünür. Ancak, serbest meslek sahipleri ve bazı özel durumlar için bu zorunluluk geçerli değildir. Yani, kendi işini kurmuş kişiler, devlet emeklilik sigortasına tabi olmayabilirler ve isteğe bağlı olarak katılabilirler.
Emeklilik yaşı, 1964 ve sonrasında doğanlar için kademeli olarak 67’ye yükseltilmiştir. Emeklilik maaşı hesaplaması, kişinin çalışma hayatı boyunca kazandığı “Entgeltpunkte” (kazanç puanları) üzerinden yapılır. Bu puanlar, yıllık brüt kazançların ortalama kazanca olan oranıyla elde edilir ve her yılın sonunda belirlenen güncel emeklilik değeri ile çarpılarak emeklilik maaşı belirlenir.
Almanya’da emekli maaşı alabilmek için sigortaya en az 5 yıl prim ödemiş olmak gerekir. Farklı ülkelerdeki çalışma süreleri, ilgili sosyal güvenlik anlaşmaları çerçevesinde emeklilik süresine dahil edilebilir. Yani Türkiye’de çalışmışsanız, orada ödediğiniz sigorta sürenizi de emeklilik sürenize saydırma imkanınız var. Ayrıca, uzun süre çalışanlar ve prim ödeyenler için erken emeklilik seçenekleri de mevcut olup, 45 yıl prim ödeyen kişiler 63 yaşında emekli olabilmektedir. Ancak, erken emeklilik durumunda maaşta her ay için %0,3 oranında kalıcı bir kesinti olmaktadır.
Emekli maaşları her yıl genel ücret ve fiyat artışlarına bağlı olarak ayarlanır. Ancak devlet emeklilik planı, temel güvence sağlasa da, Almanya’da ortalama bir emekli maaşının 1.350 Euro civarlarında olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Emeklilik döneminde daha rahat bir yaşam sürdürebilmek için ek emeklilik sigortası seçenekleri bulunmaktadır. Bu noktada, Almanya’da sunulan özel emeklilik planları devreye girer ve kişilerin finansal bağımsızlıklarını artırmalarına yardımcı olur. Şimdi gelin, bu özel emeklilik planlarının detaylarını inceleyelim.
Özel emeklilik planları
Almanya’da özel emeklilik planları, devletin sağladığı temel emeklilik planlarına ek olarak, kişilerin emeklilik dönemlerinde hayat standartlarını koruyabilmeleri için tasarlanmış finansal araçlardır. Genellikle iki ana kategoriye ayrılır: Riester Rente ve Rürup Rente. Her biri, farklı gelir ve meslek gruplarına yönelik özel avantajlar sunar ve Almanya’daki emeklilik sistemine çeşitlilik ve esneklik katar. Hadi gelin bu planları daha detaylı şekilde ele alalım.
Riester Rente
Riester Rente, Almanya’da 2002 yılında devlet tarafından başlatılan bir emeklilik tasarruf planıdır ve özellikle düşük ve orta gelirli bireyler ve aileler için tasarlanmıştır. Almanya’da sosyal güvenlik sistemine dahil olan tüm çalışanlar, serbest meslek sahipleri ve Türk vatandaşları da dahil olmak üzere Almanya’da vergi mükellefi olan yabancı vatandaşlar da bu plana katılabilirler. Riester Rente’ye katılmak için, bir sigorta şirketi, banka veya emeklilik fonu aracılığıyla başvuru yapılabilir. Plan, bireylerin düzenli katkılar yaparak devletin sağladığı finansal teşviklerden ve vergi avantajlarından faydalanmalarını sağlar.
Riester Rente’nin en büyük avantajları arasında, yapılan katkıların belirli bir kısmının devlet tarafından karşılanması ve yıllık yapılan katkıların vergi matrahından düşülebilmesi yer alır. Devlet katkıları, yıllık 175 € temel katkı ve 2008 sonrası doğan her çocuk için yıllık 300 €, 2008 öncesi doğan her çocuk için ise yıllık 185 € çocuk katkısı şeklindedir. Çocuk sahibi olan aileler için bu ek devlet teşvikleri, ailelerin daha fazla tasarruf yapmasına yardımcı olur.
Riester Rente, sunduğu vergi avantajları ve devlet destekleri sayesinde Almanya’da özellikle düşük gelirli aileler arasında popüler bir emeklilik tasarruf seçeneğidir. Ancak, hane halkının geliri arttıkça bu planın cazibesi de azalmaktadır ve kişiler başka yatırım seçeneklerine yönelmektedir.
Rürup Rente (Basis Rente)
Rürup Rente, diğer adıyla Basisrente, Almanya’da 2005 yılında tanıtılmış ve özellikle serbest meslek sahipleri ile yüksek gelirli bireyler için tasarlanmış bir emeklilik tasarruf planıdır.
Rürup Rente’nin en büyük avantajlarından biri, yapılan katkıların yıllık belirli bir limite kadar vergi matrahından düşülebilmesidir. 2023 yılı itibarıyla, bekar bireyler için 26.528 €’ya, evli çiftler içinse 53.056 €’ya kadar olan katkılar vergi matrahından düşülebilir. Yatırım seçenekleri arasında genellikle güvenli kabul edilen tahviller ve hisse senetleri gibi finansal araçların bulunması, iflas durumunda bile emeklilik tasarruflarının korunması gibi özellikler Rürup Rente’yi yatırımcılara cazip kılmaktadır.
Ancak, her planda olduğu gibi Rürup Rente’de de riskler ve dezavantajlar bulunmaktadır. Bu plan, esnek olmayan ödeme yapıları sunar ve yatırılan fonlara sadece emeklilik döneminde erişilebilir, bu da likidite açısından kısıtlamalar getirir.
Rürup Rente’ye yatırım yaparken farklı riskler barındıran birçok secenek mevcuttur. Ancak seçenekler arttıkça, piyasalardaki dalgalanmaların yatırımınıza olan etkisi o oranda artacaktır. Yani ekonomik krizler, borsa düşüşleri gibi olayların birikiminizin değerini etkileyebileceğini unutmayın.
Rürup Rente, sunduğu vergi avantajları ve emeklilik dönemi için güvenli bir gelir kaynağı sağlama potansiyeli ile Almanya’da popüler bir emeklilik tasarruf seçeneği olmaya devam etmektedir. Ancak, her bireyin kendi finansal durumunu ve emeklilik hedeflerini göz önünde bulundurarak, bu tür bir emeklilik planına katılmadan önce dikkatli bir değerlendirme yapması önemlidir.
Özel emeklilik planlarıyla, yatırımcılar hem devlet teşviklerinden yararlanabilir hem de vergi avantajlarından faydalanabilirler. Ancak, yatırım seçeneklerinin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi ve yönetilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
İşveren katkılı emeklilik planları (Betriebliche Altersvorsorge)
İşveren Katkılı Emeklilik Planları (Betriebliche Altersvorsorge), Almanya’da çalışanların emeklilik tasarruflarını artırmak amacıyla işverenler tarafından sunulan ve desteklenen emeklilik planlarıdır. Almanya’da sosyal güvenlik sistemine dahil olan tüm çalışanlar bu planlara katılabilir ve işverenler çalışanların talep etmesi durumunda bu planı sunmakla yükümlüdür.
Bu planlar, çalışanların maaşlarından yapılan kesintiler ve işveren katkıları ile finanse edilir. Direkt sigorta (Direktversicherung), destek fonları (Unterstützungskasse), emeklilik fonları (Pensionsfonds) ve emeklilik sigortası (Pensionskasse) gibi çeşitli şekillerde sunulabilir.
İşveren katkılı emeklilik planları, işveren riski ve plan riski gibi çeşitli riskler içerir. İşveren riski, işverenin mali durumu veya iflas etmesi durumunda çalışanların emeklilik birikimlerinin tehlikeye girmesi anlamına gelir. Plan riski ise, yatırım fonlarının performansına bağlı olarak getirilerin dalgalanması ve planın sunduğu getirilerin beklenenden düşük olması riskidir. Bu nedenle, çalışanların işveren katkılı emeklilik planlarına katılmadan önce işverenin mali durumunu ve planın yönetim yapısını iyi şekilde değerlendirmeleri önemlidir.
Almanya’da emeklilik planlaması, emeklilik dönemini güvenceye almak için ciddi bir öneme sahiptir. Devlet emeklilik sigortası (Gesetzliche Rentenversicherung), özel emeklilik planları (Riester Rente ve Rürup Rente) ve işveren katkılı emeklilik planları (Betriebliche Altersvorsorge) gibi seçenekler, bireylerin emeklilik dönemlerinde rahat bir yaşam sürmelerine olanak tanır.
Riester Rente, devlet katkıları ve vergi avantajlarıyla düşük ve orta gelirli aileler için uygundur. Rürup Rente, serbest meslek sahipleri ve yüksek gelirli bireyler için vergi avantajları ve iflas koruması sunar. İşveren katkılı emeklilik planları ise işveren katkıları ve vergi avantajları sağlar, ancak işveren riski ve yatırım performansı gibi dezavantajları vardır.
Almanya’ya ilk kez 2014 yılında, Uluslararası Kültür ve Yönetim alanında yüksek lisans eğitimi almak için geldim. Burada edindiğim dostluklar, bu bambaşka kültüre kendimi ait hissettirdi; eşim Evrim ve oğlum Leo ile kurduğum ailem ise, Almanya’ya “ev” dememi sağladı.
Türkiye’den buraya gelen kimse kendini evinden uzak hissetmesin diye kurduğumuz “Turkish Expats” Facebook gruplarımızı, şimdi Vasistdas aracılığıyla ulusal boyuta taşıyoruz.
Almanya’ya adapte olabilmek, biraz da kendi kültürümüzü yaşatabilmekten ve anadilimizde kendimizi ifade edebilmekten geçiyor. Ben de bu süreçte Vasistdas’ta içerik üretiyor ve blog yazıları yazıyorum, deneyimlerimi paylaşıp faydalı olmayı hedefliyorum.
