Tüm dünya Alaska’da gerçekleştirilen ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in zirvesini takip ederken, şimdi de Trump ve Avrupalı üst düzey siyasetçiler, Ukrayna Başkanı Volodimir Zelenksi ile Washington’da bir araya geldi. Rusya-Ukrayna arasında tansiyon düşecek mi? Bu sorunun yanıtını herkes merak ediyor. Son duruma, son günlerde yaşananlara kısaca bir bakalım.
Putin ve Zelenski bir araya gelecek mi?
Tagesschau’nun haberine göre, savaşan iki ülkenin lideri bir araya gelecek gibi görünüyor. ABD Başkanı Donald Trump, iki liderin yüz yüze görüşmesi için hazırlıklara başladığını duyurdu. Yer ve zaman henüz netleşmedi. Bu konuda Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in (CDU) aktardığına göre, görüşmenin önümüzdeki iki hafta içinde yapılması planlanıyor. Ardından Trump’ın planına göre üçlü bir görüşme de yapılacak. Ama şimdilik bu konuda da bir netlik yok.
Bu haber dikkatinizi çekebilir: Merz açıkladı: İşte Ukrayna için 5 maddelik çözüm planı
Ukrayna için güvenlik garantileri nasıl olabilir?
Ukrayna için güvenlik garantileri de büyük soru işaretleri olarak masada duruyor. Güvenlik garantisi, ülkelerin ve uluslararası örgütlerin bir ülkeyi koruyacağına dair taahhütte bulunması anlamına geliyor. Ukrayna için bu konuda iki seçenek tartışma yaratıyor. Bu seçeneklerden birisi NATO Anlaşması’nın 5. maddesi. Bu maddeye göre, NATO üyesi bir ülke saldırıya uğradığında, bu saldırı tüm NATO üyesi ülkelere yapılmış sayılıyor. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, ABD’deki açıklamasında, Ukrayna’nın tam üyeliğinin gündemde olmadığını söyledi. Ancak 5. maddeye benzer sözlerin masada bir seçenek olarak durduğunu belirtti. Ayrıntılar şimdilik net değil, ilerleyen günlerde bu konuda gelişmelerin olması bekleniyor.
Bir diğer tartışma yaratan konu ise Ukrayna için barış gücü birlikleri konusu. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “denizde, havada ve karada” konuşlandırılabilecek “güvence birliklerinden” bahsetmişti. Macron’a göre güçlü bir Ukrayna ordusu da bu güvenlik garantilerinin parçası olabilir. Zelenski de Macron ile aynı fikirde olduğunu belirtti. NATO Genel Sekreteri Rutte, Rusya’nın olası bir barış anlaşmasından sonra Ukrayna topraklarının tek bir metrekaresini bile elde etmeye çalışmaması gerektiğini vurguladı. ABD askerlerinin Ukrayna’ya konuşlanması ihtimali ise toplantıda gündeme gelmedi.
Rusya bu konuya nasıl bakıyor?
Putin, Trump ile Alaska’daki görüşmesinin ardından güvenlik garantilerinden söz etse de bu konuda hiçbir detay verilmedi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Washington’daki temaslarla aynı gün yaptığı açıklamada, NATO ülkelerinden askerlerin bir ateşkes sonrası Ukrayna’ya konuşlandırılmasını onaylamayacaklarını duyurdu. Böyle bir durumun söz konusu olması halinde, çatışmanın küresele taşınabileceği belirtildi.
Ateşkes konusunda bir netlik yok
Rusya-Ukrayna arasında hala bir ateşkes söz konusu değil. İki taraf da çelişkili açıklamalarda bulunuyor. ABD lideri Trump, Ukrayna için ateşkes talep etti ancak Rusya lideri Putin ile görüşmesi sonrasında bu konuya değinmedi. Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise Washington’da yaptığı açıklamada, “Bir sonraki görüşmenin ateşkes olmadan gerçekleşmesini hayal edemiyorum” dedi. Ancak Zelenski, Putin’le görüşmeden önce ateşkes olması gerektiği yönündeki eski şartından geri adım attı. Beyaz Saray’daki görüşmenin ardından, “Bence ön koşulsuz buluşmalı ve bu savaşı nasıl sonlandırabileceğimizi konuşmalıyız” dedi.
Rusya’ya toprak tavizi olacak mı?
Rusya, ateşkes için Ukrayna’nın bazı toprak kayıplarını tanımasını talep ediyor. 2022’den bu yana Rusya Anayasası’nda Luhansk, Donetsk, Zaporijya ve Herson bölgeleri yeni Rus bölgeleri olarak yer alıyor. Ateşkes için Rusya, Ukrayna ordusunun henüz tamamen Rus kontrolünde olmayan Donetsk ve Luhansk bölgelerinden çekilmesini şart koştu. Donetsk’te Ukrayna’nın hâlâ elinde tuttuğu stratejik Kramatorsk ve Slovyansk kentleri yer alıyor. Zelenski, Ukrayna Anayasası’nın toprak tavizine izin vermediğini sürekli vurguladı ve bu meseleyi doğrudan Putin’le görüşmek istediğini söyledi. Avrupalı müttefikler de, Ukrayna’nın toprak tavizleriyle ilgili kararı yalnızca kendisinin verebileceğini belirtti.
Almanya’nın bu konuda üstlendiği rol
Almanya, Ukrayna’yı desteklemeyi sürdürüyor. Başbakan Merz, Avrupalı müttefikler arasında öncü bir rol üstleniyor. Fakat iç siyasette Ukrayna’ya güvenlik garantisi verme konusunda tartışmalar devam ediyor. Temel soru şu: İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminden 80 yıl sonra, Almanya Bundeswehr (Alman ordusu) askerlerini Ukrayna’ya göndermeli mi? Merz, güvenlik garantilerinin kapsamının Avrupa’da ve Berlin’deki koalisyon içinde tartışılacağını söyledi. Yani, Alman Meclisi (Bundestag) asker gönderilmesine karar vermek zorunda kalabilir. Bununla ilgili kesin karar içinse henüz erken olduğunu belirtti.
