Yaşadığımız ülkenin adetlerini tanımak, kültürünü anlamak için şüphesiz çok önemli. Kendi inancımızla her zaman örtüşmese de ilginç bir bilgi birikimine katkı da olabilirler. Dini unsurlar tüm Avrupa’da görüldüğü gibi Alman örf ve adetlerinde de sıkça hissediliyor.
Yeni yılın ilk haftasında belki dikkatinizi çekmiştir, küçük çocukların mahallelerde bazı evlerin önünde inceden şarkı söylemeleri. Akabinde bazı kapıların üstünde tebeşirle yazılmış örnekse “20 C M B 21” ibareleri…
Özellikle bu harf ve sayı kombinasyonuna bakıp, “Bu ne ola ki? Belediyenin bir sayaç okumasını kaçırmadık inşallah” diyerek ilerleyen az kimse duymamışımdır. Açıklamasını duyduktan sonra “Hay Allah, senelerdir merak eder dururduk.” diyerek gülümseyene de sıkça rastlamışımdır.
Peki, 6 Ocak neden bazı eyaletlerde resmi tatil?
Evet, efendim yeni bir adet ile tanışalım: Heilige Drei Könige – 3 Kral Yortusu
Üç Kral Yortusu, Almanya’da Epifani bayramı olarak da geçmektedir. Epifani sözcüğü Yunanca “epiphainein” kelimesinden gelir ve açıklama ya da bildirme anlamına gelir.
Kehanetleri ile İsa’nın doğum yıldızını keşfedip Yahudi Kralı’nın doğumunu müjdelemek ve kutlamak üzere yollara düşmüş doğudan gelen 3 asilzade, müneccim, gök bilimciler: Caspar (Gaspar), Melchior (Melkior), Balthasar (Baltazar).
Kimi batılı kaynaklar, ilk 6.yy’da bu üçlünün isimlerine rastlandığından bahsediyor. Bazı Kuzey Mezopotamya kaynakları 7.yy’da Urfa’ya yolları düşmüş 12 Kral’dan bahsedip Zerdüşt inançlarına bağlıyor. Doğu kiliseleri ise 3. yy’a işaret ediyor.
Hristiyan mezheplerinde inanış ve adetlerde farklılıklar var. 24 Aralık – 6 Ocak İsa’nın doğum dönemi olarak kabul edilmiş.
Katolik ve Protestanlar 6 Ocak’ta doğudan gelen 3 Müneccimin Bethlehem (Beytüllahim) Yıldızı’nı takip ederek çıktıkları yolculuk sonunda Bebek İsa’yı ziyaret edip hediyelerini vermelerini anıyorlar. Bu hediyeler altın, mür (Myrrhe) ve günnük (Weinrauch – bir çeşit kuru reçine).
Doğu Bizans tarihinde yeri özel, Türkiye’de daha çoğunlukla birlikte olduğumuz Ortodokslar ise İsa’nın doğumunu ve Noel’i 6 Ocak’ta kutluyorlar. İstanbul’da, İzmir’de, Güney illerinde bazı semtlerde çok renkli kutlamalara şahit olanlarınız vardır belki. Buyrun bir bakalım euronews’in haberinden: Türkiye’de Ortodoks Ermeniler Noel’i yani 3 Kral Yortusu’nu nasıl kutluyor…
Bethlehem Yıldızı hakkında da çok çeşitli inanış ve tespit var. Süpernova veya bir Jüpiter – Satürn kesişmesi olduğuna dair iddialar da bunların arasında.
Sanat, tarih ve mimariyle ilgili olanların dikkatini çekmiştir dini ve İsa ile ilgili figürlerdeki “INRI” ibaresi: Latince “Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum – Nasıra’lı İsa, Yahudiler’in Kralı”. İşte İsa’yı kral kabul etmek de buralardan gelir.
Orta Doğu ve dinler tarihiyle ilgilenenler için okuyacak çok kaynak var, burada lafı uzatmayayım. Amacım bugünlerde çok sık duymuş olabileceğiniz “Drei Könige” üzerine genel bir fikir vermek.
6 Ocak Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinde tatil günü değildir, ancak dini bir ritüel olarak kutlanır. Sadece Bavyera, Baden-Wüttenberg ve Sachsen Anhalt’da resmi tatil.
3 Kral Yortusu adetleri içinde en dikkat çekici unsurlar şunlar diyebiliriz:
- Kiliselerde ve evlerde kurulan Krippe’lere 3 Kral figürü eklenmesi.
- Sternesingen – Çocuk korolarının evlere bereket dilekleri.
Sternesingen – Yıldızlar Korosu.
Bu bir katolik adedi. Kommunion yapmış çocuklardan oluşan koro grupları kapı kapı dolaşıp, ilahiler ve dualar okuyor, kapılara tebeşirle Caspar, Melchior, Balthasar ve içinde bulunulan seneye ithafla “21 C M B 22“ yazıyorlar. “21” geçen sene, yani 2021, “22” ise yeni yıl, yani 2022’i kastediyor. Eve yıl için bereket ve koruma dileniyor.
Sternesingen, günümüzde her ne kadar bir katolik geleneği olarak sürse de, eskiden bazı bölgelerde çeşitli meslek mensupları da mezhep dışı ananelere dayanarak şarkı söyler, iyi dileklerde bulunup bahşiş toplarlarmış. Günümüzden örnekse baca temizleyiciler, yılın ilk günlerinde geleneksel kıyafetlerini giyip dolaşıyorlar. Yeni yılda pek çok dekoratif objede onları figür olarak görmüşsünüzdür. 31 Aralık’ta baca temizleyicisi (Schornsteinfeger) görmenin şans getirdiğine inanılır.
6 Ocak Epifani bayramı ile Noel dönemi sona eriyor, süslemeler toplanıp ağaçlar elden çıkarılıyor.
Bulunduğunuz bölgenin çöp toplama takvimi takip etmek iyi bir fikir olabilir bugünlerde.
2022 güzel sürprizler getiren, dünyada umudu arttıran bir yıl olsun dileklerimle, hepinize sevgiler.
2001 yılında İstanbul’dan Düsseldorf‘a taşındım. İşim dolayısıyla sadece belli bir süre kalmayı ön gördüğüm bu şehir, yıllar içinde seçtiğim evim oldu. Bu zaman zarfında iş hayatında ve sosyal yaşamda edindiğim deneyimleri Vasistdas.de üzerinden sizlerle paylaşabildiğim için mutluyum.
