St. Martin yani başka bir ifadeyle Martinstag fener alayı buraların çok tatlı adetlerindendir. Bir iki küçük başlık altında kısaca özetlemeye çalıştım:
Her ne kadar toplumun büyük kesiminde kabul görmüş ve sahiplenilmiş bir gelenek halini almışsa da, St. Martin, Aziz Martin’e ithaf edilmiş bir Katolik Yortusu. 11 Kasım, Bavyera kökenli St. Martin’in Ölüm Günü.
St. Martin’in hikayesi
Karda kışta savaştan yorgun argın dönen şövalye Martin, yolda bir dilenciyle karşılaşıyor. Zavallı adam titremekte. Martin zor yol ve hava koşullarına rağmen tereddütsüz kırmızı pelerinini, kılıcıyla ortadan ikiye ayırarak bu fakirle paylaşıyor ve dilenciyi donmaktan kurtarıyor. Sonradan bu üstün meziyetli davranışı için aziz rütbesi alıyor. Bu günün öğretisi: Paylaşmak.
Kilisedeki St. Martin ayinleri de, fener alayları gibi 6-11 Kasım arası değişik günlerde yapılıyor. Sebebi sadece organizasyonu optime edebilmek. Her şehrin ve semtin kendi takvimi var.
Yuvalarda ve okullarda çocuklar haftalar öncesinden başlıyor hazırlıklara. Fenerler yapılıyor, şarkılar ve skeçler çalışılıyor. Bazıları Weckmann çörekleri pişirmeye merak sarıyor. Hikayeleri anlatan çeşitli resimli kitaplar da var.
En önemli unsur elbette Fener. Hazır satılanlar, ailelerin çocuklara sürpriz kendi elleriyle yaptıkları, çocuklarla yapılanlar, çocukların yaptıkları, herkes kendine göre çeşit çeşit… Çok iddialı olup yarışmalar düzenleyenler bile var.
Sankt Martin ve sevilen şarkısı
Hava karardıktan sonra şarkılarla fener alayı başlıyor. Kulaklara yerleşen melodisiyle…
St. Maartin St Maartin ritt durch Schnee und Wind,
Sein Roß das trug ihn fort geschwind
Sankt Martin ritt mit leichtem Mut:
Sein Mantel deckt’ ihn warm und gut…
Buyrun birlikte dinleyelim
… ve St. Martin’in meydana atıyla girip, pelerinini paylaşmasını canlandıran bir temsil ile şenlik son buluyor. Bu meydan genelde bir kilise veya okul önüdür, ahali toplanır ve sembolik olarak bir büyük ekmek paylaşılarak yenir.
Weckmann, mayalı hamurdan yapılan pipolu adam şeklinde bir çörek. Kuzey Ren-Vestfalya eyaletine özgü bir gelenek. Tam usulüyle yeri Sankt Martin Günü’nün kahvaltısıdır. Weckmann NRW’de ve diğer bölgelerde Advent (Noel arifesi) zamanında da, özellikle 6 Aralık, St Nikolaus gününde de sevilerek yapılan bir hamur işidir.
Mayalı hamurdan yapılan pipolu adam şeklinde çörek olan Weckmann Martinstag boyunca, Kuzey Ren-Vestfalya eyaletine özgü bir gelenek.
Yeri gelmişken “Gans essen” adetinin de adını geçirelim. Şimdilerde restaurant menülerinde şenlikli yerini alan “Kaz ziyafeti”, St. Martin ile 11.11.’de başlıyor. Saltanatı biraz da ticari düşüncelerle Advent’e zamanına kadar sarkıyor…
Ez cümle: Dini kökenli adetler, kutlama formları yöresel değişiklik gösterse de toplumun her kesimine mal olmuş. Tüketim toplumu da güzel kabul etmiş, hakkını vermiş doğrusu. Ortaya karışık, buyrun burdan da alın, hepsi çok renkli ve sevimli..
Geçen sene Corona dolayısıyla Martinstag alayı iptal edilince, okullar çocukların yaptığı fenerleri Fortuna Düsseldorf’un stadyumuna gönderdiler ve arenayı ışıl ışıl yaptılar. Daha sonra bu fenerlerin bazıları çeşitli dükkanlarda sergilendi. Son olarak 11.11. yani 11 Kasım’da Saat 11:11 Karnaval’ın resmi başlangıcı. O konuya da ayrıca gireriz.
Düsseldorfer Helau! Kölle Alaf!
2001 yılında İstanbul’dan Düsseldorf‘a taşındım. İşim dolayısıyla sadece belli bir süre kalmayı ön gördüğüm bu şehir, yıllar içinde seçtiğim evim oldu. Bu zaman zarfında iş hayatında ve sosyal yaşamda edindiğim deneyimleri Vasistdas.de üzerinden sizlerle paylaşabildiğim için mutluyum.
