Almanya’da Ausbildung (mesleki eğitim) nedir?

Almanya’ya çalışmaya gitmenin en iyi yollarından birisi Ausbildung eğitimidir. Peki nedir bu Ausbildung biliyor musunuz? Türkçede mesleki eğitim, çıraklık anlamına gelen Ausbildung, birçok kişiye Almanya’nın kapılarını açarken, aynı zamanda hem bir mesleği ustasından öğrenmiş oluyorsunuz hem de eğitim alırken bir yandan da Almanya’da geçinecek gelir elde edebiliyorsunuz.

Ausbildung nedir?

Mesleki eğitim ya da çıraklık olarak dillendirebileceğimiz Ausbildung, Almanya’da meslek edinmenize yardımcı olan bir çalışma türü olarak açıklanabilir. Türlere göre uygulamalı ya da teorik olarak eğitim görerek, hem kazanç sağlayabileceğiniz hem de meslek öğreneceğiniz bir sistemdir.

Ausbildung türleri nelerdir?

Almanya’da mesleki eğitim, Dual Ausbildung (çift sistem mesleki eğitim) ve Schulische Ausbildung (okul temelli mesleki eğitim) olmak üzere ikiye ayrılır.

Dual Ausbildung (İkili eğitim sistemi)

Haftanın bir kısmı meslek okullarında teorik eğitim alınırken, geri kalan kısmı ise bir işletmede (firma, atölye, mağaza vb.) pratik eğitim ile geçirilir. Genellikle 2 ila 3,5 yıl sürer. Öğrenci, bir işletme ile eğitim sözleşmesi imzalar. Eğitim süresince, işletme tarafından belirli bir maaş ödenir.

Schulische Ausbildung (Okul temelli sistem)

Okul temelli mesleki eğitim diyebileceğimiz bu sistem; daha çok sağlık, sosyal hizmetler ve bazı teknik mesleklerde yaygındır. Eğitim tamamen meslek okullarında veya teknik okullarda gerçekleşir. Programın bir parçası olarak belirli dönemlerde pratik eğitim (staj) yapılması gerekebilir. Genellikle 1-3 yıl arasında sürer. Bu tür eğitimler, okullara göre değişkenlik gösterebildiği için ücretli ya da ücretsiz olabilir. Eğitim sırasında da genellikle maaş ödenmez.

Dual Ausbildung ile Schulische Ausbildung farkları

İki sistem arasında belirgin farklılıklar bulunurken, tabii ki birbirine kıyasla avantaj ve dezavantajları bulunuyor. İşte farklar:

• Eğitim Yeri:

Dual Ausbildung: Eğitim hem okulda hem de işletmede gerçekleşir.
Schulische Ausbildung: Eğitim, stajlar hariç tamamen okulda gerçekleşir.

• Maaş:

Dual Ausbildung: Öğrenciler eğitim süresince işletmeden maaş alır.
Schulische Ausbildung: Öğrenciler genellikle maaş almazlar, ancak staj dönemlerinde küçük bir ücret alabilirler.

• Süre:

Dual Ausbildung: Genellikle 2-3,5 yıl.
Schulische Ausbildung: Genellikle 1-3 yıl.

• Meslek Türleri:

Dual Ausbildung: Mühendislik, sanayi, ticaret, hizmet sektörü gibi geniş bir yelpazede meslekler.
Schulische Ausbildung: Sağlık, sosyal hizmetler, ekonomi ve bazı teknik meslekler.

• Eğitim Sözleşmesi:

Dual Ausbildung: Öğrenci ile işletme arasında bir sözleşme yapılır.
Schulische Ausbildung: Eğitim kurumuyla doğrudan kayıt işlemi yapılır, genellikle sözleşme yoktur.

• Pratik Deneyim:

Dual Ausbildung: Öğrenciler işletmede çalışarak yoğun pratik deneyim kazanır.
Schulische Ausbildung: Pratik deneyim genellikle staj dönemleriyle sınırlıdır.

Ausbildung şartları nelerdir?

Dual Ausbildung şartları nelerdir sorusunun yanıtını gelin ayrıntılı şekilde paylaşalım. İkili mesleki eğitim almak isteyen kişinin; en az lise mezunu, en az B1 seviye Almanca bilgisi gerekir. Mesleğinize göre yaş şartı değişkenlik gösterebiliyor, bunu seçtiğiniz programdaki şartlardan görebilirsiniz.

Schulische Ausbildung şartları ise en az lise mezunu olmak, en az B1-B2 seviye Almanca bilgisine sahip olmak gereklidir ve yaş şartı seçtiğiniz programa göre değişkenlik gösterebilir.

Ausbildung verilen meslekler

Almanya’da mesleki eğitimler neredeyse her alanda veriliyor diyebiliriz. Sağlık, lojistik, gastronomi, satış pazarlama, marangozluk, finans, yazılım gibi birçok alanda ilgili ilanlara başvurarak çalışmaya başlayabilirsiniz.

Dikkat etmeniz gereken nokta iki türe göre verilen eğitimlerin mesleklere göre farklı olması. Örneğin Dual Ausbildung yapmak isterseniz bazı meslekleri yapamazsınız, aynı şey Schulishce Ausbildung için de geçerlidir. Bu konuda A’dan Z’ye tüm meslekleri bulabileceğiniz bir adresi de sizinle paylaşıyoruz.

Ausbildung başvuruları ne zaman?

Ausbildung için başvuru şartları değişiyor. İkili mesleki eğitim kursları için söyleyecek olursak Ağustos ve Eylül ayları, genellikle başvuru döneminin başladığı aylardır. Ancak kesin bir tarih belirtmek için bulunacağız şehir, eğitimin türü ve yeri gibi faktörlere bakmak gerekir. Mesela Berlin’de ikili eğitim kursları her sene Şubat ayında başlarken, başka bölgelerde bu tarih değişiklik gösterebilir.

Okul temelli eğitim modelinde ise başvuru tarihleri, başvuracağınız okullara göre değişir. Bulduğunuz okulun başvuru tarihine bakarak bilgi sahibi olmanız en sağlıklısı olacaktır.

Eğitim süresi

Almanya’da ausbildung için süre, eğitime göre farklılık gösterebilir. Örneğin Dual Ausbildung için eğitim süresi genel olarak 2-3,5 yıl arasında sürerken, Schulische Ausbildung için 1-3 yıl arasında değişiklik gösterir.

Ausbildung’da maaş veriliyor mu?

Eğer ikili eğitim veren bir programdaysanız eğitim sırasında, çalıştığınız süre boyunca maaş alırsınız. Aldığınız bu maaş da Almanya’da aylık olarak yaşam masraflarınızı karşılamanıza olanak tanır. Aldığınız maaş ise çalıştığınız şehir ve mesleğe göre değişiklik gösteriyor. Araştırmalarımıza göre 2024 yılı brüt aylık asgari ausbildung ücretleri şöyle:

Ausbildung nasıl bulunur?

İkili mesleki eğitim için “Ausbildung Stellen 2024” yazarak internet üzerinden arama yapabilirsiniz. Böylece bu konuda iş bulabileceğiniz birçok site karşınıza çıkacaktır. Buradaki ilanlar üzerinden ilgili eğitim alanında başvurularınızı oluşturabilirsiniz.

Bu konuda Federal İstihdam Dairesi‘nin internet sitesini kesinlikle ziyaret ederek, oldukça detaylı bilgiler edinebilirsiniz. 2024 yılı için yayınlanan mesleki eğitim yapabileceğiniz alanlar ve iş açıklarını da sizinle paylaşıyorlar.

Eğer eğitim almak istediğiniz alana karar veremediyseniz, “BERUF AKTUELL – Lexikon der Ausbildungsberufe 2024” yazarak internet üzerinde aratabilirsiniz. Ulaştığınız dokümandaki eğitimlere göz atarak istediğiniz eğitim konusunda bilgi sahibi olabilirsiniz. Örnek olarak Alman İş Kurumu’nun detaylı olarak hazırladığı bu belgeye göz atarak her mesleki eğitimle ilgili eğitim şartları, bu meslekte neler yapıldığı ve ne kadar maaş alındığıyla ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz.

Öte yandan ausbildung.de adresine giderek, mesleğinizi yazarak birçok eğitime ulaşabilir ve başvuruda bulunabilirsiniz.

Şimdi gelin Pflegefachmann/-frau“ mesleğini inceleyelim

Alman İş Kurumu’nun detaylı olarak hazırladığı belgeden bir meslek seçelim ve bu meslek eğitimi ile ilgili detaylara birlikte bakalım. Mesleğimiz Türkiye’de de Almanya’da çalışmak için sıklıkla aranan hemşirelik yani Pflegefachmann/-frau olsun.

Almanya’da hemşire ne yapar?

Pflegefachleute, hastalık bakımı, çocuk hastalıkları bakımı ve yaşlı bakımı alanlarında her yaş grubundan insanı bakar ve onlara hizmet eder. Temel bakım kapsamında, yardıma muhtaç insanları yataklarına yerleştirir ve beslenme ile kişisel bakımlarında onlara destek olur.

Evde sağlık hizmeti verirken, bakım teknikleri konusunda hasta yakınlarıyla da çalışır ve onlara eğitim verir. Tedavi eden doktorlarla koordinasyon halinde yaraları tedavi eder, infüzyonlar yapar, kan alma ve ponksiyon işlemlerini gerçekleştirir.

Ayrıca, muayenelerde yardımcı olur, doktorların reçete ettiği ilaçları veya iğneleri hastalara uygular ve onları operasyonlara hazırlar. Bunların yanı sıra, bakım ihtiyacının belirlenmesi ve bakım önlemlerinin planlanması, koordinasyonu ve dokümantasyonu gibi organizasyon ve yönetim görevlerini üstlenir. Hasta kabulünde, kalite güvencesinde ve ilaç stoklarının yönetiminde de görev alır.

Hemşire nerede çalışılır?

Almanya’da hemşireler, başlıca şu yerlerde istihdam bulunur:

• Hastaneler, uzman doktor muayenehaneleri veya sağlık merkezleri,
• Yaşlı yaşam ve bakım evleri,
• Evde sağlık hizmetleri sunan kuruluşlar,
• Kısa süreli bakım tesisleri,
• Engelli bireyler için yaşam evleri.

Hemşireler ne kadar maaş alır?

Resmi belgede de görüleceği üzere Almanya’da ausbildung yapan bir hemşire ilk senede aylık 1191 euro, ikinci senede aylık 1252 euro ve üçüncü senede de aylık 1353 euro brüt maaş alır. (Eğitim programında bu maaş değişkenlik gösterebilir ancak program başında ne kadar alacağınızı görebilirsiniz.)

Mesleki eğitim için denklik nasıl alınır?

Lise diplomanızın tanınmasını öğrenmek için “Anabin” internet sitesini de ziyaret ederek, işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca mesleğinize karar verdiyseniz, o meslek odasını ve bölgeyi bularak, ilgili kuruma diplomanızı atarak denkliğinizi araştırabilirsiniz. Bu denkliği de ilgili odadan edinebilirsiniz.

Ausbildung için kabul aldım ne yapmalıyım?

İDATA’dan gün alacaksınız. Ulusal D tipi vizeye başvurmanız gerekiyor. Sonrasında belgeler için sizi çağırıyorlar, belgeleri teslim edeceksiniz. Ausbildung için kabul aldığınızı gösteren belge, dil sertifikası ve lise diploması tercümesini teslim etmeniz gerekiyor.

Ulusal vizeyle Almanya’ya geldikten sonra Yabancılar Şubesine giderek oturum kartınızı almalısınız. Kartı aldığınızda, mesleki eğitim süresi boyunca oturum izniniz olacak şekilde süre tanımlanıyor.

Ausbildung yaparken anmeldung yaptırmanız gerekiyor. Bunu genellikle çalıştığınız yerde barınma ihtiyacınızı karşılıyorsanız, orayı gösteriyorsunuz. Yanınızda belge olarak pasaportunuzu, çalışma belgenizi, kaldığınız yerin sahibinden alınmış belgeyle birlikte anmeldung için bulunduğunuz bölgeden sorumlu olan kurumdan ikamet işlemlerinizi yaptırıyorsunuz.

Okul temelli bir eğitim sisteminde de kabul mektubunda belirtilen tarihlerde okula kayıt işlemlerinizi tamamlamış olmalı ve gerekli belgeleri, varsa kayıt ücretini okula teslim etmeniz gerekir.

Mesleki eğitim sırasında yapılması gerekenler

Almanya’da ausbildung yaptığınız süre boyunca eğer hem teorik hem uygulamalı eğitim alıyorsanız meslekten mesleğe farklılık gösterse de Berichtsheft yani staj defteri doldurmanız istenebiliyor. İşyerinde neler yaptığınız, okulda hangi konuları öğrendiğinizi bu deftere günlük ya da haftalık olarak yazıyorsunuz.

Eğer zorunlu tutuluyorsa bunu mesleki eğitim süreci boyunca yapmanız bekleniyor. Sınava gireceğiniz zaman da defteriniz istenebiliyor. Eğer sizden talep edilirse bu defteri sunmanız bekleniyor. Ancak böyle bir zorunluluk yoksa tabii ki tutmak zorunda değilsiniz.

Eğitim bittikten sonraki süreç

Eğitim bittikten sonra sınava girmeniz gerekiyor. Her mesleğin bir meslek okulu bulunuyor. Tüm ausbildung yapan kişiler, okulda aynı zamanda eğitim görüyor ve meslek okulları tarafından hazırlanan sınavlara girilmesi zorunlu tutuluyor. Mesleki eğitim süreci boyunca 2 kez sınava girmeniz gerekiyor. Biri ara sınav biri de final diyebileceğimiz sınav.

Yüzde 60 ve üzeri bir başarı elde ederseniz, eğitim sürecini başarıyla tamamlıyorsunuz ve artık vasıflı bir işçi olarak sayılıyorsunuz.

Artık iş ilanları üzerinden istediğiniz işlere başvuruda bulunabilir, tam zamanlı bir işe başvuruda bulunarak, Almanya’da yaşamaya ve çalışmaya devam edebilirsiniz. Ausbildung yapan kişiler genellikle eğitimin bitmesine 2-3 ay kala iş aramaya başlıyor ve eğitim bittikten sonra ustalık alanlarında iş sahibi olabiliyor.

Sınavdan başarısız olduğunuz senaryoya da değinecek olursak, o durumda en yakın tarihteki sınava yeniden girmeniz ve yüzde 60 ve üzeri başarı elde etmeniz bekleniyor. Sınavdan başarı elde edemezseniz, gördüğünüz eğitim sonucunda ustalık belgenizi almaya hak kazanamazsınız.

Eğitim temelli bir ausbildung aldıysanız da eğitim tamamlandıktan sonra mesleki eğitim akademisinden ya da mesleki eğitim programını kim organize ediyorsa o eğitim odasından sertifika alıyorsunuz. Sertifikanızla isterseniz eğitime devam edebilir, bir üniversiteye başlayabilir ya da iş kurma hakkına sahip olabilirsiniz.

Ausbildung vizesi için gereken belgeler

Mesleki eğitim alabilmek için vize başvurusu sürecinde gereken belgeler ise şöyle;

• Vize ücreti
• Eğitim şirketi/işveren tarafından verilmiş yazılı onay/sözleşme
• Sözleşmenin başlangıç tarihine kadar geçerli olan bir sağlık sigortası
• En az B1 düzeyde orijinal dil sertifikası (Goethe, Telch, ÖSD, ECL)
• Kronolojik özgeçmiş (orijinal ve 2 adet fotokopi)
• Motivasyon&niyet yazısı
• Diploma (Yeminli tercüman aracılığıyla Almancaya çevrilmeli)
• 2 adet başvuru formu
• Pasaport ve fotoğraflı pasaport sayfasının iki fotokopisi
• 2 adet biyometrik fotoğraf (35×45 mm olmalı ve 6 aydan eski olmamalı)
• Eğitim verilen işletmeden verilen mesleki eğitim planı

Mesleki eğitim vize maliyeti

Ausbildung vize başvuru ücreti 75 eurodur. Ödemeyi Almanya Büyükelçiliği ya da Başkonsolosluğuna yapıyorsunuz.

Mesleki eğitim için bloke hesap

Almanya hükümeti, Almanya’da bulunduğunuz dönem boyunca geçinmenizi sağlayacak bir teminat istiyor. Bu nedenle de bloke hesabı şart koşuyor. Ancak mesleki eğitim için bu geçerli değil. Çünkü işveren ile anlaşarak sözleşmenizi oluşturduğunuzda, Alman hükümeti sizin ne kadar maaş alacağınızı görüyor. Bu durumda da bloke hesap istemeye gerek kalmıyor. Ama okul temelli bir mesleki eğitim alıyorsanız o zaman bloke hesap şartı aranıyor.

Ausbildung için örnek sözleşme (Dual)

Ausbildung hakkında sık sorulan sorular

Ausbildung hakkında merak edilen birçok soru bulunuyor. Sizler için bu soruların yanıtlarını kısa ve öz şekilde bu bölümde yanıtlıyoruz.

Ausbildung sırasında ne tür dersler alırım?

Dual Ausbildung teorik dersler meslek okullarında verilirken, pratik eğitim işletmede yapılır. Schulische Ausbildung ise meslekle ilgili tüm dersleri okulda verir. Dersler, seçilen mesleğe göre değişir.

Eğitim bittikten sonra ne olur?

Programın bitiminde yapılan sınavı geçen öğrenciler, ustalık belgesi almaya hak kazanıyor. Sonrasında ise kalifiye eleman olarak mesleğe başlayabilirsiniz.

Mesleki eğitim sonrası iş bulmak garanti mi?

Hiçbir eğitim, iş garantisiyle sonuçlanmaz. Ancak ausbildung, iş hayatındaki şansınızı ciddi oranda yükseltir. Bu konuda iş bulmak tamamen sizin becerinize kalmış.

Ausbildung sırasında başka iş yapılabilir mi?

Evet yapılabilir. Haftada 10 saati aşmayacak şekilde ek işlerde çalışarak, kendinize gelir oluşturabilirsiniz. Ancak bu konuda ausbildung yaptığınız şirketin iznini almalısınız.

Mesleki bilgimin olmadığı bir alanda ausbildung yapabilir miyim?

Evet yapabilirsiniz. Ancak unutmayın ki bilgi sahibi olduğunuz alanda mesleki eğitim almak, diğer adaylara kıyasla sizi daha avantajlı duruma getirecektir.

Ausbildung için danışmanlık almak şart mı?

Hayır tabii ki bu bir şart değil. İşinizi bir danışmanlık şirketi ile halletmek size kestirme ve kolay bir çözüm gibi gelebilir. Ancak danışmanlık firmalarına başvurmadan da kendi araştırmalarınızla mesleki eğitim sürecine adım atabilirsiniz.

Akrabamın işyerinde ausbildung yapabilir miyim?

Hayır yapamazsınız. Mesleki eğitim belgesi almak için başvurduğunuz kurum, size bir sertifika vermeye yetkili olması gerekiyor. Almanya resmi kurumları tarafından bu konuda kurumlar ara ara denetleniyor. Size sertifika verme imkanı olmayan hiçbir kurum, işletme ya da kuruluşta, ausbildung yapamazsınız.

Almanya’ya iltica edenler mesleki eğitim alabilir mi?

Evet, yapabilir. Sığınma talebi yaparak iltica edenler, duldung almış kişiler de ausbildung için başvuru yaparak, kabul almaları durumunda mesleki eğitimlerini gerçekleştirebilir.

Ausbildung yaptığım yerden memnun değilim, değiştirebilir miyim?

İkili mesleki eğitimlerde işyerinden memnun değilseniz böyle bir hakka sahipsiniz. Deneme süresi genellikle 6 ay oluyor. Bu süre içerisinde yazılı istifa dilekçesi vererek yeni bir mesleki eğitim için sözleşme yapabilirsiniz. Ancak bu iş değişikliğini Yabancılar Şubesi’ne bildirmeniz gerekiyor. Sonrasında yeni anlaşma yaptığınız yerle iletişime geçerek, geçişinizi yapabilirsiniz.

Deneme süresi geçtikten sonra değişikliği yine yapabilirsiniz ama bu süreç biraz daha uğraştırıcı olabiliyor.

Ausbildung sırasında tatil hakkım var mı?

Evet, Dual Ausbildung sırasında belirli bir tatil hakkınız vardır. Tatil günleri işletme ile yapılan sözleşmede belirtilir ve genellikle Almanya’daki çalışma yasalarına uygun olarak belirlenir.