Almanya’da sağlık hizmeti almak birçok konuda olduğu gibi sağlık sisteminde de belirli kurallara uymayı gerektiriyor. Bu kurallar bazen karmaşık görünse de aslında herkesin sağlık hizmetine erişimini garanti altına almak için var. Nedim Projesi kapsamında sizleri Almanya’nın sağlık sistemiyle ilgili bilgilendiriyoruz.
Almanya’da yaşıyorsanız ya da yaşayacaksanız, bir göçmen olarak sağlık hizmeti alma noktasında zorluk yaşayabilirsiniz. Bu yazıda Almanya’daki sağlık sigortası sisteminden, katkı payı muafiyetine; sevk belgesinden reçete türlerine kadar bilmeniz gereken her şeyi sade bir dille size aktarıyoruz.
Almanya’da zorunlu sağlık sigortası
Almanya’da herkesin bir sağlık sigortası olması gerekiyor. Bu ister devlet ister özel sigorta olsun fark etmez. Yalnızca birkaç istisna dışında, Almanya’da yaşayan herkesin bir sağlık sigortası yaptırması şarttır. Hatta oturma izni alabilmek için bile sigortanızın olması gerekir.
Eğer sağlık sigortanız yoksa, hastalık durumunda sağlık hizmeti alamazsınız. Tüm tedavi masraflarını kendi cebinizden ödemeniz gerekir. Almanya’da sağlık hizmetleri oldukça pahalı olduğu için sigortasız kalmak hem riskli hem de yasa dışıdır.
Sigorta primlerini zamanında ödemediyseniz, geriye dönük ödeme yapmanız gerekir. Ancak bazı durumlarda indirim veya erteleme mümkün olabilir. Son sigortanız devlet sigortasıyla geri dönüş hakkınız vardır. Son sigortanız özel sigortaysa yeniden özel sigorta yaptırmak zorundasınız. Eğer emin değilseniz, devlet sağlık sigortası kurumuna danışmak faydanıza olacaktır.
Almanya’da aile hekimi ve uzman hekim arasındaki fark
Almanya’da sigorta türlerini öğrendiğimize göre şimdi de aile hekimi ile uzman hekim farklılıklarına bir bakalım. Almanya’da sağlık sistemi, “aile hekimi” (Hausarzt) merkezlidir. Aile hekimi, ilk başvurulan kişidir ve sizi gerektiğinde bir uzman hekime (Facharzt) yönlendirir.
Aile hekimleri temel sağlık hizmetlerini yürütürler. Sağlık sorunlarında ilk başvurulan doktorlardır ve gerekli gördüklerinde hastayı uzman doktora sevk ederler.
Uzman hekimler ise kardiyoloji, radyoloji gibi tıbbi alanlarda uzmanlaşmıştır. Teşhis ve tedavi sürecini yönetirler. Sağlık sigortası üzerinden işlem yapılabilmesi için çoğu zaman sevk gereklidir. Şimdilik Almanya’da aile hekimine sahip olmak zorunlu değil ancak hükümet gelecekte birincil hekim uygulamasını zorunlu hale getirmeyi planlıyor.
Sevk belgesi (Überweisung)
Bir uzman hekime gitmek istiyorsanız genellikle sevk belgesi gerekir. Bu belge, tedavinin koordinasyonunu sağlar ve gereksiz muayenelerin önüne geçer. Sevk belgesi, tedavi için tıbbi onay anlamına gelir, bulguların paylaşılmasını sağlar, aile hekimlerinin yönlendirici rolünü güçlendirir ve Almanya genelinde geçerlidir.
Hangi durumlarda zorunludur?
Radyoloji, nükleer tıp, radyoterapi gibi alanlarda, özel muayenelerin faturalandırılması durumunda ve randevu veya nadir hastalık merkezlerinde zorunludur.
Hangi durumlarda zorunlu değildir?
Uzman hekimlere doğrudan başvuru genellikle mümkün. Eğer doktor sevk olmadan hasta kabul ediyorsa bunu yapabilirsiniz. Ancak hükümet, gelecekte öncelikli aile doktoru kuralı uygulamasını zorunlu hale getirmeyi planlıyor. Bu planlama yasalaşırsa, herkes öncelikli olarak aile doktoruna başvuracak ve sevk almak zorunda olacak.
Sevk türleri
- Görevlendirme: Açıkça belirtilmiş talep içerir, danışılmadan değişiklik yapılmaz.
- Konsültasyon muayenesi: Teşhis amaçlı görüş alma.
- Ortak tedavi: Uzman hekim tamamlayıcı tedavi uygular, kararları kendisi verir.
- İleri tedavi: Uzman hekim tedaviyi tamamen üstlenir.
Almanya’da reçete türleri
Almanya’da sağlık hizmetleri konusunda bilgiye yer verirken, reçetelere de değinmeden geçmek olmaz. Tedavinize göre ilaçlar renk kodlu reçetelerle verilir. Her renk, ilacın türünü ve ödeme şeklini gösterir. Bu reçete türlerine renklerine göre ve anlamlarına göre kısaca bakalım.
Pembe reçete
- Reçete zorunluluğu olan ilaçlar içindir.
- 28 gün geçerlidir.
- Sağlık sigortası ve katkı payı ile karşılanır.
- Hasta %10 oranında katkı payı öder (5-10 €).
Mavi reçete
- Özel sağlık sigortası hastalarına verilir.
- Hasta ilacı kendi öder, sonra sigortasından geri ödeme talep eder.
- 3 ay geçerlidir ve elektronik reçete (e-reçete) olarak düzenlenir.
Sarı reçete
- Sadece güçlü ağrı kesiciler için düzenlenir.
- Eczaneler bu ilaçların satışını yetkili makamlara bildirir.
- E-reçete olarak düzenlenmez.
Yeşil reçete
- Reçete zorunluluğu olmayan ilaçlar içindir.
- Zaman sınırı olmaksızın geçerlidir.
- Tavsiye niteliğindedir, hastalar masrafları kendileri karşılar.
- Vergiden düşülebilir.
Beyaz reçete
- T-Rezept olarak da bilinir.
- Fetüse zarar verebilecek maddeler içerdiği için sıkı kontrol altındadır.
Not: 2024’ten itibaren reçete zorunluluğu olan ilaçlar, Almanya genelinde e-reçete olarak düzenleniyor.
Katkı payı muafiyeti (Zuzahlungsbefreiung)
Almanya’da sağlık hizmetlerinden yararlanırken bazı durumlarda katkı payı (örneğin ilaç, fizik tedavi, hastane katkı payı gibi) ödemeniz gerekir. Ancak düşük gelirli kişiler veya kronik hastalar için bu katkı payından muafiyet alma hakkı bulunur.
Kimler muaf olabilir?
18 yaş altı hastalar: Katkı payı ödemez
Kronik hastalar: Yıllık hane halkı brüt gelirinin yalnızca %1’ine kadar katkı payı öder.
Diğer hastalar: Yıllık hane halkı brüt gelirinin maksimum %2’sidir.
Nasıl muaf olunur?
Yıl boyunca ödediğiniz katkı payı faturalarını biriktirin. Sınırı aştığınızda sağlık sigortanıza başvurun ve gelir belgelerini ekleyin. Onay alındığında yılın geri kalanı için katkı payından muaf olursunuz.
Maaş, serbest meslek geliri, işsizlik maaşı, hastalık ödeneği, emekli maaşları, kira, sermaye ve faiz gelirleri hesaba dahil edilir. Ancak bakım yardımı, çocuk parası (Kindergeld), konut yardımı (Wohngeld), ebeveyn yardımı (300 euroya kadar) veya engellilik yardımları hesaba katılmaz.
Almanya’da medikal yardım nasıl bulunur?
Acil bir durumda 112’yi arayarak en yakın hastaneye gitmelisiniz. Ancak acil olmayan durumlarda yardım alabileceğiniz birçok kaynak da mevcut.
- kbv.de: Sağlık sigortası doktorlarını bulabileceğiniz resmi platform.
- 116 117 çağrı merkezi: Ülke genelinde 7/24 hizmet veren hasta servisi çağrı merkezi.
- psychotherapiensuche.de: Ücretsiz psikolojik destek ve danışmanlık sunar.
- 116 117.de: Farklı dillerde oluşturulmuş web sitesi. Doktor ve psikoterapist arama, acil sağlık hizmeti, diş hekimliği acil servisi ve randevu hizmeti alabilirsiniz.
*Editör notu: Bu yazı, Nedim Projesi kapsamında derlenmiştir.
