Almanya’da paketli gıdalar üzerindeki logolar

Almanya’da yiyeceklerimizin mümkün olduğunca doğal, lezzetli ve ucuz olmasını istiyoruz. Her geçen gün daha çok kişi, satın aldığı gıdadan emin olmak istiyor. Nasıl üretildiğini, katkı maddesi olup olmadığını veya besin içeriğini araştırıyor. Almanya’da bio ürünler markette bulunmuyorsa doğrudan üreticiden, çiftlikten veya ekolojik tarım ürünü satan yerlerden satın alınabiliyor.

Markette paketlenmiş gıdaların üzerinde logoların veya mühürlerin olduğunu görüyoruz. Peki Almanya’da bu logo ve mühürler ne anlama geliyor?

Bio (Organik)

Gıdalar; üretim, işleme, depolama ve etiketleme işlemleri esnasında organik tarıma ilişkin Avrupa Birliği’nde geçerli olan yasal düzenlemelere uyulması halinde Bio adını alırlar. Almanya’da bio ürünler, yerel pazarların yanında süpermarketlerde de oldukça yaygındır.

Avrupa Birliği Bio Logosu (EU-Bio)

Almanya’da bio ürünler hangi şartları sağlar?

Almanya’da bio ürünlerin belirli şartları sağlaması gerekir. Bio ürünlerde:

• Pestisit bulunmaz.
• Sentetik gübre kullanılmaz.
• Hayvan haklarını savunur.
• Toprağı, havayı, suyu korur.
• Biyoçeşitliliğin korunmasına yardımcı olur.
• Genetiği değiştirilmiş ürünleri kullanmaz.

Almanya’da Bio ürünler  %100 Bio mudur?

Almanya’da bio tarım ve gıda üretimi, üretimin tüm aşamalarında izlenir ve kontrol edilir. Bu görev, devlet onaylı Bio denetim kuruluşları tarafından yerine getirilir. Mevzuat hükümlerini yerine getiren üretici ve firmalar ürünlerini BİO olarak satma hakkına sahip olurlar.

Prensip olarak, tarımsal ürünlerin %100’u organik tarımdan gelmelidir. Katı kurallarla düzenlenmiş istisnalar olabilir. Ürünün içinde Bio kalitesinde olan bir bileşen bulunmuyorsa, bu bileşenlerin %5 kadarı geleneksel kalitedeki ürünlerden tedarik edilebilir. Almanya’da organik ürünlerlerin %95’i Bio standartlarını karşılamalıdır. Üründe kullanılan su ve tuz için organik özellik aranmaz.

Bio özelliğe sahip diğer bazı logolar

Birçok süpermarket zinciri son yıllarda kendi organik gıda markalarını geliştirmiştir. Örneğin REWE BİO, EDEKA-BİO, Aldı ve Lidl gibi indirim marketlerin de kendi organik markaları vardır.

Bölgenizdeki organik ürün satan çiftliklerin, küçük işletmecilerin listesini BioC sitesinden  adresinde bulabilirsiniz.

Almanya’da bio ürünler neden pahalı?

Bu ürünlerde kimyasal gübre ve böcek ilaçları kullanılmadığı için daha az hasat olur. Ürün yetiştirmedeki emek daha fazladır. Diğer yetiştiricilere göre organik tarım yapan çiftçi sayısı daha azdır. Dolayısıyla üretim de daha azdır. Tüm bu maliyetler fiyata yansır.

Fairtrade

Adil ticaret diye dilimize çevirmek yanlış olmaz sanırım.  Fairtrade logosu, ürünün üretiminde görev alan kişilerin uygun koşullarda çalıştığını ve adil ücret aldığını gösterir. Ayrıca çevre dostu üretime de önem verilmektedir.

Fairtrade logosu ile üretilen bir ürünün yararları şöyledir;

Sektördeki standart ücretlere bağlı kalarak ve yasal asgari ücretler dikkate alınarak üretim yapılır.

Temel sosyal haklara uyum sağlanır.

Çocuk işçilein çalıştırılası yasaktır.

Pestisit kullanımını kontrol eder.

Nutri score

Nutri Score yani beslenme skoru, satın almak istediğiniz bir hazır gıdayı besin içeriği açısından değerlendirmenize yardımcı olur. Genel olarak Beslenme Skoru ile ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle özetleyebiliriz:

Beslenme Skoru, besin etiketi okumak istemeyenler için, bir bakışta pratik olarak besin karşılaştırması yapmaya yarar.

Puanlamada A en yüksek, E ise en düşüktür. A ve B Skoruna sahip gıdalar diğerlerine göre daha fazla meyve, sebze, protein veya lif içermektedir. Tam tersi olarak C, D ve E skoruna sahip gıdaların diğerlerine göre daha fazla şeker, doymuş yağ, tuz ve fazla enerji içerdiğini söyleyebiliriz.

Beslenme skoru, hazır gıdaları “sağlıklı” veya “sağlıksız” olarak ayırmak için değildir A skoruna sahip bir ürün sağlıklı bir ürün olmayabilir. Örneğin A skoruna sahip bir pizza, E skoruna sahip diğer bir pizzaya göre besin içeriği açısından daha avantajlı olabilir. Yani daha çok sebze, daha az yağ vb. içerebilir. Ancak buradan yola çıkarak pizzanın sağlıklı olduğunu söyleyemeyiz.

Her üründe beslenme skoru bulundurulması zorunluluğu yoktur. Bu durum Almanya’da firmaların kendi isteğine bırakılmıştır.

Besin etiketi okumak, Beslenme Skoru’na göre daha güvenilirdir. Ancak pizza örneğinden devam edersek, satın almak istediğiniz pizzayı sadece fiyatına göre değil, Beslenme Skoru’na göre tercih etmek nispeten daha iyi bir seçimdir.

MSC (Marine Stewardship Council)

Bu etiket balık ve deniz ürünlerini korumak için uluslararası bir örgüt tarafından geliştirilmiştir. Amaç, çevre dostu balıkçılık yöntemlerinin geliştirilmesini sağlayarak, aşırı avlanmayı önlemek, deniz ekosisteminin yok edilmesini engelleyerek sürdürülebilir balıkçılığı desteklemektir.

Ancak son zamanlarda özellikle dünyada ses getiren bir belgesel sebebiyle, sürdürülebilir balıkçılık yetkisine sahip firmalara dair çeşitli iddialar ortaya atılmıştır.

V logosu (Vejetaryen ve vegan)

Vejetaryen veya vegan beslenenlerin gıda seçimini kolaylaştırmak için geliştirilen logolardır.

Hayvanlardan elde edilmeyen ürünler vejetaryen olarak kabul edilir.

Vegan logolu ürünler hayvansal kaynaklı olmadığı gibi hayvanlardan elde edilen süt, yumurta, bal gibi gıdaları da içermez.

Glutensiz yiyecekler ve ilgili logo

Gluten, bazı tahıllarda (buğday, arpa, çavdar, irmik vb.) doğal olarak bulunan bir proteindir. Bazı hastalıklarda veya glutenin vücut tarafından tolere edilemediği durumlarda glutenin diyetten çıkarılması yani glutensiz beslenme önerilir.

Glutensiz logosu 20mg/kg‘ dan daha az gluten içeren, yani yasal olarak glutensiz kabul edilen ürünleri tanımlar. Gluten içermeyen ürünlerde bu logonun bulunma zorunluluğu yoktur.

Son olarak, Almanya’ya yakın zamanda geldiyseniz Almanya’da Market Alışverişi başlıklı yazıma da göz atmanızı öneririm.

Uzman Diyetisyen Sezen Yavuz