Renkli Bir Dünya: Almanya’da Market Alışverişi

Almanya’ya hoşgeldiniz! Aynı ülkede sadece şehir değiştirmek bile zorlayıcı olabiliyorken, yeni bir ülkeye yerleşmek hiç kuşkusuz inişli çıkışlı bir süreç. Yenilikler çoğu zaman heyecanla karşılanırken, bazen de alışkanlıklarını arıyor insan. Her hafta alışveriş yaptığı semt pazarını, manavını, şarküterisini, sevdiği tüm yiyecekleri eliyle koymuş gibi bulabildiği marketi de arıyor. Alışkanlıklar konforlu bir hayat için önemli ama neyse ki sınırlarını zorlayarak yeni alışkanlıklar da edinebiliyor insanoğlu.

Eğer yeni ürünler, yeni tatlar denemeyi seviyorsanız Almanya’da market alışverişi deneyimine bayılacaksınız. Kısa süre önce Almanya’ya taşınan bir diyetisyen gözünden, marketlerdeki hangi ürünler sizin için yeni olabilir ya da hangi ürünler dikkatinizi çeker bu makalede toplamaya çalıştım. Meslek gereği marketlerdeki ürünleri bilmek benim için olmazsa olmaz bir gereklilik. Dünyanın farklı yerinden gelen ve farklı yeme kültürlerine sahip danışanlarıma önerilerde bulunmak için ürünleri, besin değerlerini, üretimini vb. bilmek zorundayım. Hala yeni ürünler keşfediyor ve büyük keyif alıyorum.

Ekmek ve unlu mamüller

Almanya ekmek cenneti bir ülke. Neredeyse adım başı farklı fırın zincirlerinin bulunduğunu çoktan farketmişsinizdir. Eyaletlere göre değişkenlik gösterse de, geleneksel olarak üretilen ekmeğin çeşidi oldukça fazla. NRW bölgesine özgü ekmeklere Münsterländer, Westfälischer Pumpernickel, Siegerländer, Paderborner Landbrot örnekleri verilebilir. Bir çeşit simit diyebileceğimiz „Bretzel“ Bayern bölgesine ait olsa da tüm Almanya’da oldukça ünlüdür.

Marketlerde ambalajlı ekmeklerin yanı sıra pişirmeye hazır ekmekler olduğunu da göreceksiniz. Özellikle „Brötchen“ denilen küçük, yuvarlak ekmekler kahvaltının vazgeçilmezidir. Çoğu marketin girişinde bir ekmek fırını bulunur. Okuduğum bir yazıda bu durumun tesadüf olmadığını, bir müşteri politikası olduğunu öğrenmiştim. Burunda ekmek kokusu ile alışveriş yapmak, alışverişin daha yavaş ve keyifle yapılması ve daha fazla doldurulan alışveriş arabaları ile ilişkilendirilmiş. Benden söylemesi.

Süt ve süt ürünleri

Karar vermek için önünde uzun vakit geçireceğiniz reyonlardan biri süt ve süt ürünleridir. Çeşit çeşit peynir, süt, quark, yoğurt ürünleri arasında kendinizi kaybedebilirsiniz. İnek sütünün yanı sıra bitkisel kaynaklı sütler de Almanya’da market alışverişi boyunca sık sık tercih ediliyor. Badem sütü (Mandelmilch), yulaf sütü (Hafermilch), soya sütü (Sojamilch), hindistan cevizi (Kokosmilch) sütü bazı örneklerdendir. Beslenme değeri açısından değerlendirmeyi bir kenara bırakırsak (yoksa yazıyı sonlandıramayabilirim!), marketlerde bitkisel süt alternatiflerinin artması sadece Almanya’da değil tüm Avrupa’da gözlenen bir durum aslında.

Almanya’da peynir çeşitleri

Hollanda’nın Gouda peyniri;

İsviçre’nin Emmentaler, Gruyere, Tilsiter;

İrlanda’nın Cheddar;

Fransa’nın Roquefort, Camembert;

İtalya’nın Mozarella, Ricotta;

İspanya’nın Manchego;

Yunanistan’ın Feta gibi Avrupa peynirlerine kolaylıkla ulaşacağınız upuzun uzayıp giden peynir reyonlarına bayılacaksınız. Ancak güzel bir Ezine peyniri veya İzmir tulumu alayım derseniz bu kanayan bir yara olacaktır. Türk marketlerinde derdinize derman bulmaya çalıştıkça hedeften daha da uzaklaştığınızı farkedebilirsiniz. Kulaktan kulağa duyduğunuz ürünleri deneyerek bitmeyen bir arayış söz konusu olabilir.

Almanya’da market alışverişi deneyiminiz boyunca, Frischkäse yine sıklıkla farklı çeşitlerini görebileceğiniz, çok tüketilen yumuşak, sürmelik bir peynir tipidir. Quark aslında peynir tipi olmasına rağmen kıvamı ve tadı açısından koyu bir yoğurda benzemektedir. Kahvaltıda müsli ve meyvelerle birlikte, pasta çeşitlerinde ya da bazı yemeklerin yanında tercih edilir.

Tam yağlı (%3,5) veya yarım yağlı (%1,5) yoğurtların dışında %10 yağlı, genellikle Yunan yoğurdu olarak adlandırılan kremalı yoğurtlar da bulunmaktadır. Çoğu markette Türk markası olan yoğurt ve ayran bulmak hiç de zor değildir. Doğal yoğurtların dışında envai çeşit aromalı, meyveli yoğurtlar, pudingler, tatlılar, „Milchreis“ denilen meyveli sütlaç alternatifleri bu reyonları kaplamaktadır.

Yumurta

Bio yumurta, serbest dolaşan (Freilandhaltung) tavuklardan elde edilen ya da kapalı alanda üretim yapılan (Bodenhaltung) gibi farklı çeşitleri vardır. Kırmızı, sarı, mavi renge boyalı olanlar mutlaka gözünüze çarpacaktır. Bu ürünler işlenmiş yani pişirilmiş yumurtalardır.

Et ve et ürünleri

Almanya’da et tüketimi oldukça fazladır. İlk sırayı sosis alır. Almanya sosisleri için sadece “sosis” demek haksızlık olur, zira işlenme şekline, içeriğine göre sosislerin özel isimleri bulunmaktadır. Onlarca sosis çeşidi bulunmaktadır. En bilinenlerinden bazıları Leberwurst, Leberkäse, Weißwurst, Wiener Wurst. Sosis aynı zamanda sokakta sıklıkla rastlayacağınız bir fast-food alternatifidir (Curry Wurst, Bratwurst).

Balık

Almanya sularında yetişen balıkların çoğunluğu tatlı su balığıdır. Hering, Kabeljau, Scholle gibi tercih edilen balıklar Nord- ve Ostsee‘den yani Almanya’nın kuzey denizlerinden gelir. Marketlerde bu balıkları panelenmiş olarak, derin dondurucularda görmek mümkündür. Kuzeydeki komşu ülkelerden gelen Lachs yani somon balığı sıklıkla tercih edilir. Levrek, çipura gibi balıklar genellikle Yunanistan veya Türkiye’den gelir. Çoğu Türk marketinde taze hamsi satılır.

Almanya’da market alışverişi deneyiminde sebze ve meyveler

Çok ilginçtir ki, ürün çeşitliliği çok olmasına rağmen ilk etapta en çok zorlanacağınız gruplardan birisi sebze-meyve reyonudur. Almanya sanılanın aksine yerli tarıma önem veren bir ülkedir. En çok yetiştirdiği ürünler arasında patates, havuç, karnabahar, lahana, pazı, brokoli, soğan, pirasa, ıspanak ve çok çeşitli turplardır. İklimi düşünürsek, kış sebzelerinin daha ön planda olduğunu görmek şaşırtmaz.

Tatlı patates (Süßkartoffel)

Yılın hemen hemen her mevsimi bulunur. Adından da anlaşılacağı gibi görüntüsü patatese benzer. Kahverengi kabuklu, patatese göre daha kalın ve uzun, etli kısmı turuncu ve daha tatlımsıdır. Baharat ile fırında pişirilebilir, püre olarak yemeklerin yanında veya kumpir gibi Quark ile birlikte servis edilebilir.

Kuşkonmaz (Spargel)

Mayıs-Haziran döneminde çılgınlar gibi kuşkonmaz tüketilir. Almanya ürettiği kuşkonmaz ile gurur duyar. En bilinen yeme şekli Hollandez sos ile servis edilendir.

Rezene (Fenchel)

Genellikle çayını bildiğimiz rezenenin kök kısmını marketlerde sıklıkla görürsünüz. Hoş bir aroması vardır. Salatalara ekleyebilir, havuçla birlikte zeytinyağlı olarak pişirebilirsiniz.

Balkabağı (Kürbis)

Kürbis yani Hokkaido cinsi balkabağı Almanya’da sonbaharın habercisidir. Zencefil, sebze suyu ve krema ile pişirilen balkabağı çorbası (Kurbissuppe) çok sevilir.

Işgın (Rhabarber)

Işgın, yayla muzu ya da farklı adlarda Türkiye‘de genellikle doğu illerinde bilinir. Almanya’da Nisan-Mayıs aylarında yetişir. Özellikle keklerde ve tartlarda kullanılır (Rhabarberkuchen). Hafif ekşimsi, hoş bir lezzeti vardır.

Domates, salatalık ve biber gibi sebzelerin çoğu, komşu ülke olan Hollanda’dan gelir. Özellikle domates çeşidi çok fazladır.

Meyvelerden özellikle elma, kiraz, çilek, ahududu, frambuaz, yaban mersini mevsiminde çok boldur ve oldukça lezzetlidir. Elma bazı yemeklerin yanında püre olarak servis edilir. Elma suyu çok içilir. Ananas, hindistan cevizi, mango gibi tropik meyveleri Almanya marketlerinde bulmak hiç de zor değildir. Türkiye’den tanıdığınız çoğu meyveyi hem Almanya marketlerinde hem de Türk marketlerinde bulabilirsiniz. Bir kısmı adet ile satılır (Örneğin; siyah incir).

Türk marketlerinden alışık olduğumuz ancak Almanya’da market alışverişi sürecinde bulmanın kolay olmadığı meyve-sebzeler de vardır. Semizotunu eğer şanslıysanız Türk marketlerinde bulabilirsiniz. Feldsalat denilen bir bitki türü semizotuna çok benzer. Yoğurtla karıştırdığınızda farkı çok anlamayabilirsiniz. Ancak pişirmenizi hiç tavsiye etmem. Temizlenmiş, limon suyuna batırılmış taze enginarı bulursanız bana da haber verin lütfen. Yeşil incir, dut gibi yumuşak meyveleri de görmek pek mümkün değildir. Zira o kadar yola dayanabileceklerini ben de hiç zannetmiyorum.

Marketlerdeki tüm meyve ve sebze etiketlerinin üzerinde hangi ülkeden ithal edildiği genellikle yazar. Etiketlerle ilgili dikkat edilmesi gereken şey üzerinde yazan fiyattır. Sebze ve meyvelerin fiyatları kg başına belirlenebildiği gibi, adet fiyatı ve hatta domates gibi bazı sebzelerin fiyatı 100g üzerinden belirlenebilmektedir. Kasada şaşırmamak için kontrol etmekte fayda var.

Meyve suyu

Almanya’da en çok tüketilen elma (Apfelsaft) veya portakal suyudur (Orangensaft). Mineralli olanları ise Schorle olarak bilinmektedir (Apfelschorle).

Almanya’da alkollü içecekler

En çok içilenler arasında ilk sırayı kuşkusuz bira alır. Almanya’da bira, oldukça çeşitlidir. Şarap, ikinci sırada gelir. Almanya’nın şarap bağları ve belli bölgelere özgü muhteşem şarapları vardır. Ürettiği şarap miktarı ancak kendisine yettiğinden Fransa gibi ön planda değildir.

Yağlar

Türkiye’den farklı olarak dikkatinizi çekecek olan yağ türü kanola yağı yani Rapsöl’dür. Doymamış yağ asitlerinden zengin bir sıvı yağdır. Ayçiçek yağı gibi nötr bir tada sahiptir. Sağlık açısından önerilir. Marketlerdeki zeytinyağı genellikle İspanyol veya İtalya menşeilidir.

Özel ürünler

Laktozsuz, glutensiz, vegan gibi özel ürünler her markette bulunur. Çeşitlilik ve fiyat açısından Türkiye ile kıyaslandığında tatmin edicidir.

Almanya’da market alışverişi deneyiminde alternatif marketler

Almanya’da hatrı sayılır miktarda Türk marketi bulunmaktadır. Pirinç, bulgur gibi tahılları ya da envai çeşit kurubaklagili türk marketinden temin etmek çok kolaydır. Onlarca tanıdık ürünü bu marketlerde bulabilmek, bazen uzun zamandır görmediğin bir dostu görmek gibi sevindirici olabilir.

Özellikle son yıllarda dünyanın farklı yerinden Almanya’ya yerleşen göçmen sayısının arttığını düşünürsek, Asya veya Afrika yemek kültürüne hitap eden marketler de mutlaka göreceksiniz. Yani anlayacağınız, Almanya’da market alışverişi ve ürün çeşitliliği dediğimizde ortaya çıkan rengarenk farklı tonlardan oluşan bir resim paleti. Ortaya çıkarmak istediğiniz resim için ihtiyacınız olan her şey mevcut. Gerisi biraz cesaret, biraz da hayal gücü…

Sezen Yavuz

Web: www.dietonline.de / Instagram: dyt_sezen_yavuz