Alman eğitim sistemi

Almanya eğitim sistemi, hem sunulan eğitimin kalitesi, hem de kişilerin yetenek ve becerilerine göre sunduğu farklı imkanlar sayesinde dünyadaki en başarılı eğitim sistemlerinden biri. Alman eğitim sistemi, insanların hayatlarını sürdürebilmeleri, toplum ve dünya içinde kendilerine yer edinebilmeleri için gerekli gelişim desteğini sunan, toplum standartlarını yükselterek bireylerin yaşam kalitesini arttırmayı amaçlayan, uluslararası geçerliliği olan bir temele dayanıyor. Eyaletler tarafından düzenlenen eğitim modeli, bölgeden bölgeye farklılık gösterse de özünde aynı prensip ve politika üzerinden işliyor. Almanya’daki eğitim sisteminde öğrenciler:

• Dünya’daki birçok ülkeye göre daha uygun maliyetlerle, yüksek kaliteli bir eğitim görerek tüm dünyada geçerliliği olan bir eğitim alabiliyor;
• Dünya standartlarının üzerindeki eğitim kurumları sayesinde, istek ve hedefleri doğrultusunda yaptıkları seçimlerle modern dünyaya ve teknolojik gelişmelere daha kolay adapte olabiliyor;
• Bilim ve felsefeyi kişisel hayatlarında kullanarak farkındalığı gelişmiş, ne istediğini bilen, ayakları yere sağlam basan bireyler olarak yetisiyorlar.

Önemli: Avrupa Birliği’ne bağlı olmayan Türkiye gibi ülkelerden gelen öğrenciler, uygun bir iş aramak için yüksek öğrenimlerini tamamladıktan sonra 18 ay boyunca Almanya’da iş aramak için kalabiliyorlar.

Alman eğitim sistemi modeli

Peki Almanya eğitim sistemi nasıl işliyor? Ne tür süreçlere ayrılıyor? Şimdi bu soruların cevaplarını aramaya başlayalım. Almanya’da eğitim sisteminde, 6 yaşına basan her çocuğun okula gitme zorunluluğu bulunuyor. Bireylerin yetenek ve ilgi alanlarına dayalı sistem, aşağıdaki gibi beş bölüme ayrılıyor.

• Okul öncesi eğitim (Kindergarten, Kinderkrippe)
• İlköğretim (Grundschule, Primary Schule)
• Orta öğretim (Hauptschule, Realschule, Gymnasium)
• Yüksek öğretim (Berufsschule, Fachoberschule)
• Sürekli eğitim (Fachhochschule, Universitat)

Almanya’da okul öncesi eğitim

Alman eğitim sistemi içerisindeki okul öncesi eğitim, 0 – 6 yaş grubunu kapsıyor. Zorunlu olmayan bu dönem, çocukların kişisel gelişimlerini destekleyerek konuşma yeteneklerini ve sosyal ilişkilerini güçlendirmeyi amaçlıyor. Mecburi olmamasına rağmen oldukça yaygın olan anaokulu ve kreşler, eğitim hayatına başlama konusunda özellikle göçmenler açısından büyük bir önem taşıyor. Almanya’da ikamet eden yabancı aile çocuklarının, okul hayatına ve derslerde kullanılan dile kolay adapte olmaları için okul öncesi eğitim kurumları sistemde bir nevi altyapı görevi üstleniyor. Alman hükümetinin ülkede yaşayan ve ilköğretime başlamaya hazır her göçmen çocuğun 3 ay içinde eğitime başlamasını şart koşmasıyla kreş ve anaokullarının eğitimdeki yeri daha da güçlü bir konuma geliyor.

Almanya’da ilköğretim

Altı yaşını dolduran her çocuk, önce Grundschule denilen ilköğretim okullarında temel eğitimlerine başlıyor. Daha sonra başarı durumları ve yeteneklerine göre farklı nitelikteki okullara yönlendiriliyor. Almanya’da ilköğretim, Berlin ve Brandenburg’da ortalama altı seneyken, diğer eyaletlerde bu süre dört sene. Öğrenciler, Grundschule sonrası ise eğilimlerine göre farklı amaç ve isteklere yönelik okullarda eğitim görmeye devam ediyor.

Almanya’daki ilköğretim sisteminde dersler, genelde sabahtan öğle saatlerine kadar sürüyor ancak bazı okullarda bu süre tam gün olarak da değişiklik gösterebiliyor. Temel eğitimde okuma, yazma ile birlikte bilgi ve beceriye dayalı dersler veriliyor. Sportif aktiviteler, kamp ve gezi gibi sosyal faaliyetler de bu eğitimin bir parçasını oluşturuyor. Müfredatında genel olarak Almanca, matematik, resim, beden eğitimi gibi dersler bulunan Almanya eğitim sistemi içerisinde ilköğretim öğrencileri, 1’den 6’ya kadar olan not sistemiyle puanlanıyor. En yüksek notun 1 olduğu sistemde puan tablosu, öğrencinin başarısızlık durumuna göre Türkiye’deki eğitim sisteminin aksine aşağıdaki gibi 6’ya doğru azalıyor.

• 1: Pekiyi
• 2: İyi
• 3: Orta
• 4: Yeterli
• 5: Geçer·
• 6: Başarısız

Almanya eğitim sistemi içerisinde ortaöğretim

Almanya’da ilköğretim eğitimini tamamlayan öğrenciler, yönlendirme sınıflarında devam etmek istedikleri okul tipini başarı durumları göz önünde bulundurularak aile ve öğretmenlerinin yardımıyla seçiyor. Orta öğretim okulları nitelik ve eğitim sistemlerine göre en genel haliyle şu şekilde ayrılıyor:

• Hauptschule
• Realschule
• Gesamtschule
• Gymnasium

Almanya’da Hauptschule

Alman eğitim sistemi içerisindeki Hauptschule genel olarak en temel düzeyde eğitim verir ve meslek hayatına kalifiye eleman yetiştirme amacındadır. Öğretim süresi 5 yıl olan sistemde öğrenciler, teorik eğitimin yanında becerilerini geliştirecek dersler de alarak mesleki hayatlarına pratik bilgilerle hazırlanıyor. Başarı durumlarına göre ikiye ayrılarak yeterli puanı topladıkları takdirde mezun olmakla kalmıyor, girdikleri sınav sonuçlarına göre Realschule ya da Gymnasium diploması almaya hak kazanıyor.

Almanya’da Realschule

Hauptschule ve Gymnasium arasında yer alan Realschule, daha vasıflı meslekler için temel eğitim sunarak öğrencilerin teknik liselere geçiş yapmasına olanak tanıyor. 6 yıllık eğitim süresi içinde öğrenciler diploma (Fachoberschulreife) ile meslek hayatına başlayabiliyor ya da eğitimlerine devam ederek lise diploması (Abitur) alma hakkı kazanıyor.

Almanya’da Gesamtschule

Gesamtschule ya da kapsamlı okul Almanya’da sadece bazı eyaletlerde bulunur. Gesamtschule farklı okul türlerini içerisinde barındırır ve başarısız öğrencilerin başarılı öğrencilerle birlikte eğitim almasını hedefler. Tüm yetenek seviyelerinden öğrencileri 5. sınıftan 10. sınıfa kadar içerisinde barındırır. Gesamtschule’yi 9. sınıfa kadar başarıyla tamamlayan öğrenciler, Hauptschule sertifikası alırken, 10. sınıfa kadar eğitimi başarıyla tamamlayanlar Realschule sertifikası alır. Almanya’da Gesamtschule, Gymnasium’a iyi bir alternatif olarak görülebilir.

Almanya’da Gymnasium

Alman eğitim sisteminde en iyi öğrencileri yetiştiren Gymnasium okulları, tamamen üniversite ve akademik kariyere yönelik temel bir eğitim sunuyor. 9 senelik eğitim süresinde öğrenciler, lise diplomalarını (Abitur) aldıktan sonra, üniversite ve meslek yüksek okullarına girebiliyor veya eğitim öncesi kendilerini geliştirmek adına bölümüyle ilgili bir alanda mesleki eğitim alabiliyor.

Önemli: Çocuğunuz için özellikle Almanya’da yüksek eğitim (üniversitesi eğitimi ve sonrasında yüksek lisans gibi) planlıyorsanız, ortaeğitim için gymnasium hedeflenmelidir. Gymnasium’a girmek biraz daha zordur. Gymnasium’a giriş için gerekli koşullar eyalet ve şehre göre değişmektedir. Taşındığınız şehir için bu koşulları kontrol etmenizi öneririz.

Almanya’da yüksek öğrenim

Almanya’da yüksek öğrenim ise üniversiteler (Universität), meslek yüksek okulları (Fachhochschule), sanat yüksek okulu (Kunsthochschule) şeklinde üçe ayrılıyor. Gymnasium eğitimi ve Abitur diploması bu okullarda eğitim alabilmek için ön şart.

Aşağıdaki yazımızdan bu konu ile ilgili daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Almanya eğitim sistemi gelecek vadediyor

Dünyanın her yerinden eğitim için öğrenci kabul eden Almanya, temel olarak sadece dönemlik harçlarla ücretsiz eğitim sağladığı için birçok kişinin tercih sebebi. Fırsat eşitliği ve Almanya’nın eğitim ve disiplin konusundaki başarısı da öğrencilerin seçimlerini etkileyen diğer faktörlerden. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) 2 sene önce yayınladığı, okul başarısını değerlendirmeye yönelik PISA Araştırması da bunu kanıtlar nitelikte. Almanya’daki lisans ve lisansüstü eğitimler, kendini her anlamda geliştirmek isteyen gençlere kapılarını sonuna kadar aralayarak, onlara sağlam temellere oturmuş bir gelecek vadediyor.

Türkler için Almanya’da eğitim

Son olarak şunu da söylemeliyiz: Almanya’daki mevcut eğitim sisteminde, göçmen kökenli öğrencilerin başarısı, genel Almanya ortalamasına çok altında. Örnek olarak Türkiye kökenli öğrencilerin sadece yüzde 9’u Gymnasium’a giderken, yüzde 75’i Hauptschule’ye gidebiliyor. Ancak bu durumun son yıllarda Almanya’daki entegrasyon önlemleri ile değişeceğini ve daha fazla göçmen kökenli öğrencinin Gymnasium’a gidip, daha sonrasında da Almanya’da yüksek öğrenim göreceğini öngörüyoruz.

Aşağıdaki link üzerinden Almanya’daki farklı grupların eğitim alanında başarıları hakkında daha detaylı bilgiye bu linkten ulaşabilirsiniz.