Almanya’da mesleki denklik, Türkiye gibi yabancı ülkelerde alınan mesleki eğitim ve derecelerin Alman standartlarına uygunluğunu belirlemek için gereklidir. Bu süreç, meslek sahibi kişilerin Almanya’daki iş piyasasına uyumunu kolaylaştırır, mesleki yeterliliklerinin tanınmasını sağlar ve kariyer fırsatlarını artırır. Denklik sürecinde ayrıca Almanya’da diploma denkliği ve üniversite denkliğinin de olduğunu unutmayın.
Mesleki denklik Almanya’daki işverenlere, yabancı mesleki niteliklerin Alman standartlarına göre değerini anlamalarında da yardımcı olur. Bu süreç, işgücü piyasasındaki arz ve talebi dengeler ve mesleki niteliklerin adil bir şekilde değerlendirilmesini sağlar.
Kasım 2023’te ilk kısmı yürürlüğe giren nitelikli iş gücü yasasının (Fachkräfteeinwanderungsgesetz) Mart 2024’ten itibaren yürürlüğe girecek ikinci paketinde denkliğe tabi meslekler açısından birçok değişikliğe gidildi. Bu değişikliklere bu yazımızda da yer vereceğiz.
Özetle yeni yasayla birlikte Almanya’da mesleki denklik, çoğu meslek için kaldırılmıştır. Ayrıca, birçok meslek için de mesleki denklik başvurusu vize engeline takılmadan Almanya’ya geldikten sonra yapılabilmektedir. Ancak dilerseniz tabii ki Türkiye’deyken de mesleki denklik sürecine başlayarak bu süreci Almanya’ya gelmeden önce tamamlayabilirsiniz.
Almanya’da denklik
Almanya’da denklik süreci için hem mesleki denklik sürecini hem de diploma ve üniversite denkliği sürecini dikkate almanız gerekir. Almanya’da denklik sürecini anlatan genel yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Özetlemek gerekirse, Almanya’da denklik süreci için 2 adımı tamamlamalısınız:
- Almanya’da diploma denkliği ve üniversite denkliği (Diğer yazımız)
- Almanya’da mesleki denklik (Bu yazımız)
Almanya’da çalışmak için yeterli niteliklere sahip olduğunuzu kanıtlayan mesleki denkliği nasıl alabileceğiniz ve bu sürecin nasıl ilerlediği hakkında detaylı bilgiyi bu yazımızda bulacaksınız.
Almanya’da mesleki denklik kimler için zorunlu?
Almanya’da mesleki denklik sürecini 3 farklı grup için inceleyelim.
Sağlık, hukuk ve eğitim alanında çalışanlar
Almanya’da kanunla düzenlenmiş ve kamu düzenini ilgilendiren mesleklerde, özel veya kamu kuruluşu olması fark etmeksizin mesleki denklik yoluna başvurulması şarttır. 2024’te yeni gelen yasayla bu mesleklerle ilgili herhangi bir değişiklik söz konusu olmadı. Mesleki denkliğin zorunlu olduğu bu meslekler, Almanya’da “Reglementierte Beruf” olarak geçmektir ve üç kategoride toplanmıştır:
- Sağlık alanı (Doktorlar, dış hekimleri, fizyoterapistler, hemşireler, hasta bakıcılar vs.)
- Hukuk alanı (Örnek olarak avukatlar)
- Eğitim alanı (Öğretmenler, öğretim üyeleri vs.)
Diplomanızın düzenlemeye tabi mesleklerden biri olup olmadığını kontrol etmek için Arbeits Agentur’un bu web sayfasını kullanabilirsiniz.
Mesleki eğitim sahibi kişiler ve zanaatkarlar
1 Mart 2024’te yürürlüğe girecek olan nitelikli iş gücü yasası ile mesleki eğitim sahipleri ve zanaatkarlar, Aufenthaltgesetz madde 18a kapsamında menşei ülkede (mesela Türkiye’de) tanınan 2 senelik mesleki eğitim almış ve bu mesleki eğitime yönelik son 7 yılda 2 senelik iş deneyimi kanıtlamışsa artık mesleki denklik almak zorunda değil.
2 senelik mesleki eğitim konusunu genişleterek anlatmak gerekirse; bu kimselerin aldığı 2 senelik çıraklık, mesleki diploma ve yüksekokul diploması geçerli olacak. İlgili eğitimlerin özellikle Milli Eğitim Bakanlığı ya da ilgili kurum tarafından onaylanması ve tanınması önemli. Ancak, örnek olarak belediyeler, halk eğitim kurumları ya da özel kurumlar tarafından verilen eğitimler ve sertifikalar geçerli olmayacak.
2 senelik iş deneyimini de kanıtlamak gerekecek. Çalıştığınız şirketten alınan belgeler ve SGK dökümleri, kanıt için yeterli olacak.
Peki 2 senelik eğitiminiz varsa ancak 2 senelik iş deneyiminiz yoksa ne olur? Bu durumda iş sözleşmeniz ve A2 Almanca sertifikanız ile denklik almadan Almanya’ya göç edebilirsiniz.
Ancak mesleki denklik, vize onay için Almanya Konsolosluğu tarafından gerekmese de işvereniniz tarafından talep edilebilir. Kısaca mesleki denklik gereksinimini işvereniniz ile de netleştirmeniz gerekir.
Lisans eğitimi alan kişiler
Sağlık, hukuk ve eğitim alanı dışında bir mesleğe ve lisans eğitimine sahip kişiler, yeni yasadan önce de çoğu durumda mesleki denklik almaya ihtiyaç duymuyordu. Artık özellikle çalıştıkları şirket tarafından sorulmadıkça mesleki denkliğe kesinlikle ihtiyaçları olmayacak.
Almanya’da denklik ortaklığı
Mesleki eğitim ve lisans eğitimi sahibi nitelikli kişilerin, “Denklik Ortaklığı” olarak adlandırılan yeni uygulama kapsamında Almanya’da kalması ve çalışması yeni yasayla birlikte mümkün. Devlet tarafından yasalarla düzenlenmiş bir meslek için en az 2 yıllık tanınan bir mesleki eğitime veya bir üniversite diplomasına sahip olan herkes, bir Alman işverenle “Denklik Ortaklığı” yapabilir ve mesleki yeterlilik Almanya’da tanınmadan önce ülkeye girebilir.
Bir şirketle bu şekilde denklik ortaklığı kurmak için şartlar:
- İş sözleşmesi
- Mesleki yeterlilik belgesi
- Almanca bilgisi (A2).
Bu şartları yerine getiren kişilere oturma izni 1 yıl süreyle verilir, 3 yıla kadar uzatılabilir.
Mesleki denklik için Anerkennung in Deutschland sitesi
Anerkennung in Deutschland, federal hükümetin yabancı mesleki ve profesyonel yeterliliklerin Almanya’da tanınmasına ilişkin merkezi bilgi portalıdır. Bu internet sitesi iki konuda size yardım eder:
- Türkiye’deki mesleğinizin denkliği ile ilgili size ön bilgiler verir.
- Almanya’da mesleki denklik almak için sizin mesleğinizden sorumlu meslek odasının iletişim bilgilerini sizinle paylaşır.
Almanya’da mesleki denklik nasıl alınır?
Türkiye’deki mesleğinizin Almanya’daki geçerliliğini kontrol etmek için yukarıda bahsettiğimiz Almanya Federal Cumhuriyeti’nin yabancı mesleğe ait denklik sitesi olan Anerkennung in Deutschland girip mesleğinizi kontrol etmeniz gerekiyor.
Web sitesinin bir kısmı Türkçe olmasına rağmen en önemli kısım olan “denklik bulucu” maalesef ki sadece Almanca ve İngilizce olarak hizmet veriyor. Bu yüzden, takip etmeniz gereken adımları size resimleriyle Türkçe olarak hazırladık.
Adım 1: Denklik bulucuyu ziyaret edin
Görselde yer alan kutucuğa mesleğinizi İngilizce ya da Almanca olarak yazmanız gerekir. Örnek olarak Türkiye’de fizyoterapist iseniz, denklik bulucuya Physiotherapist yazmalısınız.
Mesleğinizin Almanya’daki tam karşılığını bulmak için Almanya’da Diploma denkliği yazımıza bakabilirsiniz.
Adım 2: Mesleğinizi seçin
Eğer kutucuğa yazmak istemezseniz, alfabetik olarak listelenmiş meslek grupları arasından da mesleğinizi bulabilirsiniz.
Örnek olarak P harfine gelerek, Physiotherapist mesleğini bulabilirsiniz.
Adım 3: Mesleğinizi onaylamak
Mesleğinizi doğru olarak bulduktan sonra onaylamanız gerekir. Örnek olarak ekranda Physiotherapist mesleğini bulduk ve onaylıyoruz.
Adım 4: Mesleğinizin Almanya’daki görev ve sorumluluklarına göz atin
Mesleğinizi onayladıktan sonra mesleğinize ait sorumluluk ve görevler sonraki ekranda gözükecektir.
Tabii ki bu ekranda Almanya’daki meslek sorumluluk ve görevleri belirtilmektedir. Bu yüzden listelenen sorumluluk ve görevler çerçevesinde bu mesleği Almanya’da yapabileceğinize emin olmanız gerekir.
Adım 5: Mesleğinizle ilgili soruları cevaplayın
Sonraki adımda, seçtiğiniz yaşadığınız yer ve meslekle bağlantılı bazı sorular karşınıza çıkacak. Bu soruları cevaplamanız gerekmektedir.
Bu soruların sonunda, seçtiğiniz mesleğe ait denklik gereksinimi ve hangi kurumun size denklik verebileceği belirtilmektedir.
Adım 6: Yaşamak istediğiniz yeri seçin.
Bir sonraki adımda, Almanya’da yaşamak istediğiniz yeri seçeceksiniz. Sonrasında bu yerde size denklik konusunda danışmanlık vererek sorularınızı cevaplayacak kurumların listesini görebilirsiniz. Bu kurumlarla iletişime geçerek denklik sürecinizi resmi olarak başlatabilirsiniz.
Adım 7: Almanya’daki meslek odası ile iletişime geçin
En son adımda, sorulara verdiğiniz cevaplara göre sizin mesleğinizden sorumlu meslek odasının iletişim bilgileri sizinle paylaşılacaktır. Örnek olarak Düsseldorf bölgesini seçtiğimizde bizim karşımıza çıkan sonuç:
IQ Anerkennungs- und Qualifizierungsberatung – WHKT Düsseldorf
Dolayısıyla bu adımda bu kurum ile iletişime geçerek Almanya’da mesleki denklik için gereken tam şartları öğrenmeniz gerekir.
Adım 8: Mesleki denklik başvurusunda bulunun
Mesleki unvanınızın Almanya’da tanınması ve denklik işlemlerinin başlaması için öncelikle Türkiye’de gerekli belgeleri alacağınız kurum ve kuruluşları belirlemeniz gerekiyor.
Ardından faaliyet alanınızın denklik ve tanınma süreçleri için tespit ettiğiniz mesleki birlik ve meslek odalarına başvuruda bulunmak, izlemeniz gereken bir sonraki adım. Ancak bunun öncesinde de tamamlamanız gereken önemli noktalar:
- Tecrübenizi kanıtlayan tüm belge ve sertifika gibi dokümanları toplamanız gerekir. Derlediğiniz evrakların hem orijinallerine hem de birer kopyalarına sahip olduğunuzdan da emin olmalısınız
- Tüm belgelerin yeminli tercümanlar tarafından çevrilerek noter onayından geçmesi ya da apostil onayının alınması gerekir
Süreçteki son aşamada, teslim ettiğiniz belgelerin yetkili yerler tarafından kontrol edildikten sonra onaylanması var. Başvurunuz onaylandığı taktirde denklik sertifikası olarak isimlendirilen belge artık elinizde!
Almanya’da mesleki denklik için sık sorulan sorular
Bu bölümde, Almanya’da mesleki denklik için sık sorulan soruları cevaplayacağız.
Almanya’da mesleki denklik için gerekli evraklar nelerdir?
Almanya’da mesleki denklik çoğu meslek için kaldırıldı. Ancak yine de mesleki örnek olarak sağlık, hukuk ve eğitim alanında çalışıyorsanız ve mesleki denkliğe tabiyseniz, sizden istenilen evraklar genel olarak aşağıdaki gibi olacaktır.
- Eğitim dalları hakkında detaylı özgeçmiş
- Mesleki denklik tespiti için başvuru formu
- Eğitim görülen alanla ilgili diploma, sertifika
- Mesleğe uygunluğun tespiti için sağlık raporu
- Almanya’da çalışmak istenildiğine dair kanıtlar (mesela niyet mektubu)
- Eğitimin süresi ve içeriği hakkındaki dökümanlar
- Meslekle alakalı çalışma sürelerine ilişkin belgeler
- Kimlik doğrulaması için pasaport
Mesleğinize ait detaylı ve eksiksiz başvuru belgesi listesini Almanya’daki meslek odasından öğrenmeniz gerekir. Bu yüzden yukarıdaki adımları eksiksiz olarak tanımlayarak meslek odasıyla iletişime geçmeniz önemlidir.
Ayrıca, evraklarınızın Almanya tarafından tanınması için apostil sürecine de hakim olmanız gerekmektedir.
Yukarıda yazdıklarımıza ek olarak Youtube’da da konuyla ilgili birçok video bulacaksınız. Bu videoların arasından hem anlatımıyla hem de konuya hakimiyetiyle değerli Melih’in hazırladığı videoyu kesinlikle izlemenizi tavsiye ederiz. Merve ile Melih Youtube kanalını da takip etmeyi unutmayın.
Hayatta bir amaç için yaşayabilmek çok önemli, hayata tutunmayı sağlıyor ve hayata anlam katıyor. Türkiye’de sosyal yapının baskısıyla bir yarış atı tadında yetiştirilmemizden dolayı, 30’lu yaşlarda büyük bir şirkette üst düzey yönetici olma hayaliyle ile yaşıyordum.
Almanya’ya 2010 yılında taşındım, hem kendime hem de hayallarime daha fazla zaman ayırabileceğimi farkettiğim ilk yıllarda, afalladım. Öncelik Türkiye’deki ekonomi lisans eğitimimi pekiştirmesi için Fransa’da işletme yüksek lisansı yaptım. Sonra da İngiltere’nin köylerinden birisine 6 aylık bir proje için gittiğim günlerde düşünmek için bol bol zamanım oldu. Yaş 40’a yaklaşırken, insanın hala “büyüyünce ne olmak istiyorum?” demesi, ne güzel.
Şimdiki amacım hobi olarak Vasistdas’ı destekleyerek Türkiye’den gelen göçmenlerin Almanya’da birbirleriyle sağlıklı bir iletişim kurmalarını sağlayarak Almanya’daki uyum süreçlerini hızlandırmak.
Merhaba ben iklimlendirme teknikeriyim ve kısmi denklikle Almanya ya geldim 1 yıldan beri bir firmada çalışıyorum. Denkliğimi tamamlamak istiyorum fakat firma yetkilisi ile bu konuyu her konuştuğumda tamam diyor yapacağız diyor fakat arkası gelmiyor. Oturum sürem 2 ay sonra dolacak ve yabancılar dairesinin oturum uzatmak için bana gönderdiği mektupta denkliğimi tamamlayıp tamamlamadığımla ilgili bir evrak istediği de yazıyor nasıl bir yol izlemem lazım bilginiz varsa paylaşırmısınız? Yada ben kendi imkanlarımla nasıl tamamlayabilirim.
Merhaba,
Yazımızda denklik aşamaları mevcut, bu aşamaları takip ederek ilgili kurumla iletişime geçip halledebilirsiniz. Ancak bu süreç aylar sürecektir.
Merhaba
Bilgilendirme içşn çok teşekkür ederim. meslek i denklik için Berlin mimarlar odası ile mailleştim istenilen belgelerin arasında Berlin de yaşadığına dair kanıt istiyorlar. Tüm eyaletlerde aynısı var. Yani mimarlar odasından mesleki denklik almak isteyenler Almanya’ya taşındıktan sırma mesleki denklik için başvurmaları gerekecektir. Sevgiler
Merhaba Diş protez teknikerliği okuyorum B1 seviyesinde almancam var. Haziran ayında mezun oluyorum ve okulum mavi diploma veriyor. Denkliğe başvurmam gerekiyor mu acaba ?
Mavi diploma size direkt olarak denklik vermez. Sağlık, hukuk ve eğitim sektöründe bir işe sahipseniz mesleki denklik gerekir.
Merhaba,
Almanya’nın Hessen eyaletinde mühendis olarak çalışmak üzere denklik başvurusu yapmak için bu siteden mesleğime uygun irtibat bilgilerini bulup ne yapmam gerektiğini sordum. Aldığım cevapta “Sehr geehrter Herr Erdogan,Sie müssen in Hessen wohnen oder arbeiten, um einen Antrag bei uns stellen zu können. Mit freundlichen Grüßen Clara, Wolf B.A. Genehmigung Berufsbezeichnung „Ingenieur/in”, denklik başvurusu yapabilmek için Hessen eyaletinde bulunmam ya da çalışıyor olmam gerektiği bildirildi. Bunun başka bir yolu olup olmadığını sorduğumda “Sehr geehrter Herr Erdogan, ich halte mich an unsere gesetzlichen Vorschriften, gerne können Sie dazu im HIngG nachlesen. Mit freundlichen Grüßen”, yasal düzenlemelere göre işlem yapıldığı bilgisini aldım. Türkiye’de bulunurken denklik başvurusu neden yapamıyorum? Bu sorunu nasıl aşabilirim?
Merhaba Murat,
Denklik başvurusu uzaktan da yapılabilir, böyle birşeyi açıkçası ilk defa duydum. Belki kurumdan başka bir kişiye sormaya ya da telefon etmeye çalışabilirsin.
Merhabalar,
100% İngilizce Endüstri Mühendisliği mezunuyum. Daha önce, Stok Kontrol ve Planlama, Operasyonel Planlama ve Performans Uzmanlığı ve İş Geliştirme Uzmanlığı gibi iş tecrübelerim oldu. Genellikle de teknoloji şirketlerinde çalıştım (e-commerce, fast delivery gibi), Berlin’de de iş bulabileceğim İngilizce dilinin yeterli olacağı birçok şirket var. İş arama vizesinde başvurusunda bulunup, Berlin’e gitmeyi düşünüyorum. Sorum şu şekilde:
1- iData gerekli evraklar dosyasında yazan aşağıdaki madde kafamı karıştırdı. Mesleğimi Mühendis başlığı altında düzenlenmiş meslekler grubunda değerlendirirsem, regulated olarak çıkıyor. Fakat ben direkt olarak Endüstri Mühendisliği title’ına sahip olarak hiç çalışmadım. Zaten çoğu endüstri mühendisi de farklı alanlarda, farklı titlelar ile çalışıyor. Bu vizeyi alırken bir sıkıntı yaratır mı? Örneğin Business administrator for logistics systems, it business engineer gibi meslekler ise is not regulated olarak görünmekte. Aslında ş bulmayı düşündüğüm ve tecrübemin olduğu alanlar bunlar.
Madde:
“Mesleğiniz Almanya’da yönetmelikle düzenlenmiş mesleklerden ise (örn. sağlık
hizmetleri meslekleri): Meslek izni veya aprobasyon. Verileceğine dair teminat
yeterli olabilir. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz: ”
Bu karışıklığı önlemek için, motivasyon mektubunda lisans eğitimim sırasında almış olduğum planning, operations research, business management ve project management gibi derslerden bahsedip bu alanlarda çalıştığımı ve bu alanlarda iş arayacağımı (öncesinde yapmış olduğum iş başvuruları belgeleri örnekleri) vurgulasam faydası olur mu sizce?
2- Ulusal vize başvuru formunda ise aşağıdaki soru yer alıyor. Bu soruya, Lisans mezuniyetim Endüstri Mühendisliği olduğundan ve son iş ünvanım Business Development Specialist olduğundan, “Endüstri Mühendisi – İş Geliştirme Uzmanı” olarak cevap vermemde sakınca var mı?
Soru: 11. Erlernter und (sofern abweichend) ausge¸bter Beruf Eğitimini aldığınız ve icra ettiğiniz meslek
Yoksa her şekilde denklik alman gerekli gibi bir yorumunuz olur mu? Biraz uzun oldu ama, şimdiden çok teşekkür ederim.
+1 Aynı soruyu ben de satış mühendisi gibi bir title için soracaktım.