Almanya’da Paskalya bayramı ve yumurta avı

Hristiyan dünyasının en eski ve en önemli bayramı olan Paskalya, Alman kültürünün de ayrılmaz bir parçası. Tabii yıllar içinde birçok şeyde olduğu gibi Almanya’da Paskalya bayramı da sosyokültürel olarak birtakım değişiklikler yasamış durumda. Tıpkı birçok dini bayramın zaman içinde inanç ve ibadet temelinden çıkıp toplumun kültürel ve geleneksel yapısının bir parçası haline gelmesi gibi. Günden güne değişen toplum, dini yargıların zaman içinde değişmesi ve geriye kalan öğelerin sadece kültürel bir alt yapıda birleşmesi, aslında tam olarak konunun özeti. Almanya gibi nüfusun %40’ının kendisini hiçbir dine mensup görmemesi fakat Paskalya’nın hala popüler olarak işlenmesi, bu durumun en büyük göstergesi. Tabii %50’lik Hristiyan dinine bağlı çoğunluğu da göz ardı etmemek gerek.

Bu yazımızda Almanya’daki Paskalya geleneğinden, simgelerinden, bu özel güne ait kutlamalardan bahsederek tarihsel geçmişi hakkında kısa bir bilgi vereceğiz. Unutmadan: Paskalya bayramı, Almanya’da yumurta bayramı olarak da isimlendirilir. Peki neden yumurta bayramı? Gelin yazımıza bakalım.

Almanya’da paskalya bayramı ne zaman kutlanıyor

Katolik ve Ortodoks kiliselerinde tıpkı Noel gibi farklı dönemlerde kutlanan Paskalya(Ostern), yaklaşık olarak mart ile nisan sonuna kadar olan dönemi kapsıyor. Paskalya Bayramı için modern dünyada belirli bir tarih belirlemek için nisan ayının ikinci pazar günü üzerinde durulsa da uygulamaya henüz geçilmiş değil. Dünya kiliselerinin çoğunda pazar günü kutlanan Paskalya için tam tarih bilgisini 21 Mart ilkbahar dolunayından sonraki ilk pazar günü olarak açıklamak mümkün. Bu da yaklaşık olarak mart sonuna ya da nisan ayının ilk pazar gününe denk düşüyor. Kutlamalar ise biraz önce bahsedildiği gibi nisan ayının ikinci pazarında yoğunluk gösteriyor. Peki Almanya’da Paskalya bayramının temelini hangi olay oluşturuyor? Şimdi bu sorunun cevabını aramak için tarihin tozlu sayfalarında küçük bir gezintiye çıkalım.

İsa’nın yeniden dirilişini simgeliyor

Kıyam Yortusu, Diriliş Pazarı ve Diriliş Bayramı olarak da bilinen Paskalya, İsa’nın dirilişini simgelemesi sebebiyle Hristiyan dünyasının en önemli yortusudur. Perhizle geçen beş haftalık bir hazırlık dönemi ile kutsal olarak adlandırılan son haftayı kapsar. Paskalya gününde de sona erer. Bayramdan önce Hz. İsa’nın 40 gün boyunca çölde hiçbir şey yiyemediği düşünülerek oruç tutulur. 40 gün sonunda ise kutlamalara başlanır. Oruç tuttukları bu süre zarfında Hristiyanlar kendilerini manevi olarak hazırlar. Ritüellerin başladığı gün Paskalya Bayramı olarak kutlanır. Yas havasıyla başlar, kutlamalarla son bulur.

Paskalya bayramı nasıl ortaya çıktı

İnanışa göre Hz. İsa çarmıha gerildikten sonra mezara konulur. Ancak melekler Hz. İsa’yı mezarda bulamaz. Melekler bu durumu insanlara haber vermek üzere yola çıkar ve Hz. İsa’nın iki havarisine müjdeyi verir. Aslında anlatılan bu hikaye, ölümden sonraki hayatın başlangıcı inancı için Hristiyan aleminde temeli oluşturur. İnsanlar bu nedenle Almanya’da yumurta bayramı boyunca cuma günü yasını tuttukları Hz. İsa için pazar sabahı yeniden diriliş kutlaması yapar.

Almanya’da paskalya kutlamaları

Günümüzde Almanya’da Yeşil Perşembe yani Gründonnerstag, Kara Cuma yani Karfreitag, Paskalya Pazarı ve hemen arkasında gelen Paskalya yani Ostern büyük önem taşır. Hristiyan dünyası, Yeşil Perşembe’nin Hz. İsa’nın çarmıha gerilişinden önce 12 havarisi ile beraber akşam yemeği yemesi olayını temsil ettiğine inanır. Türkçe’de “kara cuma” olarak ifade edilebilecek ve Hristiyanların “sakin gün” dedikleri cuma gününde ise derin bir sessizlik hakimdir. Bazı eğlence mekanları açılmaz, dans edilmez ve ayin yapılmaz. Almanya’da yumurta bayramının son günü olan pazar gününde ise bütün Hristiyan aileler coşkulu bir kahvaltı sofrasıyla güne başlar. Sofralar ışıl ışıl olur. Özellikle renk renk boyanan paskalya yumurtaları, mis gibi paskalya çörekleri, özenle hazırlanan paskalya çiçeği bu kahvaltı masalarının vazgeçilmezleri arasında yer alır. Ardından mumlar yakılır, dualar edilir.

Dini ve etnik bağların çok daha ötesinde

Bugün, Paskalya yumurtaları ve hediyeler verme geleneğinin dini, etnik ve kültürel bağların ötesinde olduğunu söylemek yanlış olmaz. Almanya’da diriliş bayramı boyunca el boyaması yumurtaların yanı sıra şekerlemelerin boyanması her yaştan çocuğun keyifli bir şekilde vakit geçirmesine olanak tanır. İnsanlar bugünde birbirlerine çikolatadan yapılmış paskalya tavşanı ve paskalya yumurtası hediye eder, çocuklar aile büyüklerinin anlattıkları efsanelere göre Paskalya tavşanının sakladığı yumurtaları ararlar. Bu gelenek de Almanlarla bütünleşmiş Paskalya Bayramı’nın küçük bir parçasıdır.

Almanya’da yumurta avı

Ailenizle ya da arkadaşlarınızla Paskalya kutlamak isterseniz en yaygın Paskalya geleneği olan Yumurta Avı Oyunu’nu oynamak isteyebilirsiniz. Bunun için çokça yumurta, oyuncu sayısı kadar sepet (içini samanlarla süsleyebilirsiniz), tavşan ve yumurta şeklinde süslü çikolata ve şekerlemeler, oyunculara verilmek üzere hazır bulunan minik ödüller ve geniş bir bahçe ya da park gerekli. Şimdi Paskalya’da Yumurta Avı nasıl oynanır, detaylandıralım.

1. Yumurtaları boyayın

Bir hafta öncesinden yumurtalarınızı hazırlamanızı öneririz. Çocuklarla beraber haşlanmış yumurtaları boyayıp süsleyerek buzdolabında Paskalya gününe kadar saklayabilirsiniz, ya da yumurta şeklinde süslü çikolatalar alabilirsiniz. Tercih size kalmış, ancak şunu da belirtmeliyiz ki çoğu kişi süslenen haşlanmış yumurtaları ev dekorlarına saklayıp, yumurta avı oyununda marketlerde satılan plastik yumurtaları tercih etmekte. Yumurtaların sayısının fazla olması ve aralara ödüllü altın rengi yumurtalar eklemeniz oyunu daha eğlenceli hale getirecektir.

2. Yumurtaları saklayın

Hazırladığınız yumurtaları oyundan önce bahçenize saklayın ve oyunculara yumurtaları Paskalya Tavşanı’nın sakladığını söyleyin. Oyuncular çocuklardan oluşuyorsa bahçeyi yaş gruplarına göre ayırabilirsiniz, böylece daha adil bir oyun olacaktır.

3. Yumurta avını başlatın

Almanya’da paskalya boyunca oynanan yumurta avında, oyuncuların her birine içini samanla doldurduğunuz sepetleri verin. Sepetine en çok yumurtayı atan oyunu kazanır. Ancak siz farklı kurallarla oyunu çeşitlendirebilirsiniz. Altın renk yumurtayı bulana ödül vermek gibi.

4. Ödül verin

En çok yumurta toplayan büyük ödülü kazanır; ancak genelde birden fazla kişiye ödül verecek şekilde tasarlanır kurallar. Özellikle çocuklarla oynanıyorsa, her oyuncuya bir ödül verilebilir. Ödüller paskalya temalı çikolata ve oyuncaklardan tutun da, yüksek meblağlı hediye çeklerine kadar çeşitlilik gösterebilir.

Yumurta neden Paskalya’nın simgesi

Yumurta geçmişten beri yeniden doğuşun simgesidir. Renk renk paskalya yumurtası boyama geleneği asırlar öncesine dayanır. Yıllar yıllar önce Mısırlılar ve Perslerin misafirlerine yeni ve uzun bir yaşam dilemek amacıyla rengarenk boyayıp süsledikleri yumurtaları hediye ettikleri tarihi kitaplarda geçen bilgiler arasındadır. Doğu Avrupa ve Doğu Almanya’da ise paskalya yumurtası boyamanın özel bir sanat dalı olduğu yine kaynaklarda yer alır. Bu rengarenk paskalya yumurtalarından her bir rengin belirli anlamı vardır. Fedakarlığı kırmızı, aydınlanma ve bilgelik arzusunu sarı, saflığı beyaz, masumiyeti yeşil, güç ve hırsı ise turuncu renk simgeler. Capcanlı renkleriyle görsel şölen sunan yumurtaların hediyeleşme ve dostluğu pekiştirdiğine inanılır.

Almanya’da Paskalya Bayramı 2021 yılında ne zaman kutlanır?

Almanya’da Kutsal Cuma (Karfreitag) 2 Nisan 2021 tarihinde tüm eyaletlerde, Paskalya Pazartesisi (Ostermontag) 5 Nisan 2021 tarihinde tüm eyaletlerde ve son olarak Paskalya Pazarı (Ostersonntag) sadece Brandenburg eyaletinde tatildir. Bu günlerde kanunen dinlenme günleri olarak belirlenmiştir, ve banka ya da mağaza gibi yerler genellikle kapalı olur. 2021 yılında Almanya’daki tatil günleriyle ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.