Yurt dışı oy kullanma rehberi (2023)

2023 yılında yapılacak olan seçimler Türkiye için oldukça önemli bir dönüm noktası olacak. Bu seçimlerde cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri gerçekleştirilecek. Seçimlerin sonucu Türkiye’nin önümüzdeki dönemde izleyeceği politikaları belirleyeceği için hem sürecin kendisi, hem de adil ve şeffaf şekilde yürütülmesi ülkemizin geleceği açısından son derece kritiktir. Almanya’da yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının oy kullanması da Türkiye’deki seçimlerin geleceğini etkileyecek. Bu anlamda, Vasistdas olarak yurtdışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için yurt dışı oy kullanma rehberini sizler için hazırladık.

Almanya’da 2023 seçimleri sandık noktaları açıkladı. Şehir bazındaki sandık noktaları için yazımıza bakabilirsiniz. 

Yurt dışı seçim takvimi 2023

Türkiye’de 14 Mayıs 2023’te düzenlenecek olan Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi, yurt dışında yaşan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için farklı tarih ve süreçlere tabidir. Aşağıdaki görsel ile Almanya’da ve Türkiye harici tüm ülkelerde oy kullanacak vatandaşlar için süreci özetliyoruz.

Almanya’da oy kullanma süreci (Diğer ülkeler için de geçerli)

Şimdi gelin, yurt dışında oy kullanma sürecinde takip etmeniz gereken adımlara bakalım.

Adım 1: Yurt dışı adres beyanı sürecini tamamlayın

Yurt dışında oy kullanabilmeniz için yerleşim yeri adresinizin yurt dışında kayıtlı olması gerekir. 17 Mart öncesinde, Güncel Yerleşim Yeri sorgulaması için e-devlet’i kullanabilirsiniz. Bunun için e-devlet üzerinden “Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü” bölümden “Yerleşim Yeri (İkametgah) ve Diğer Adres Belgesi Sorgulama” işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Yurt dışında yaşamanıza rağmen yerleşim yeri adresiniz yurt dışında kayıtlı değilse 17 Mart 2023 Cuma gününe kadar başkonsolosluklarımıza başvurarak adres beyanında bulunabilirsiniz. Adres Beyan Formu’nu (Form B) yurt dışında temsilciliklerden temin edebilir veya YSK’nın buradaki linkine tıklayarak formu indirebilirsiniz.

17 Mart sonrasında artık yurt dışındaki kaydınız YSK’nın sistemine geçmiş olmalıdır. Bu yüzden YSK’nın sitesinden Yurt Dışı Seçmen Sorgulama işlemi yapmalısınız. Ayrıca, Almanya için de geçerli olan +90 444 99 75 nolu Çağrı Merkezi’nden de sorgulama yapabilirsiniz. Unutmadan, bazı ülkelerden +90 312 alan kodu ile arama yapılmaktadır. Kaydınız gözükmüyorsa, 2 Nisan’a kadar yurt dışı temsilciliklerine giderek seçmen kütüğüne itirazda bulunabilirsiniz.

Almanya’daki başkonsolosluklar, 18-19 Mart 2023 hafta sonu ve sonrasındaki bazı hafta sonları hizmet verecektir. Seçim sürecindeki hafta sonlarında da açık olup olmayacakları ile ilgili şu an için bir açıklama yok, süreci takip edeceğiz.

Adım 2: Oyunuzu kullanın

Yurt dışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı (YTB), 28. Dönem Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Seçimlerinde oy kullanabilme sürecini açıklayan güzel bir görsel hazırlamış.

Yurt dışında oy kullanma sürecini özetlemek gerekirse:

1. T.C. Kimlik numaranızı içeren kimlik belgenizi (T.C. Kimlik Numarası taşıyan soğuk damgalı; T.C. kimlik kartı, nüfus cüzdanı, geçici kimlik belgesi, pasaport vb.)
2. Oy kullanma noktasına gidin. Almanya’daki Türk Konsoloslukları ve adreslerine ilgili yazımızdan ulaşabilirsiniz.
3. Görevliden oy kullanmak için zarfınızı, pusulalarınızı ve mührü alın oy kullanma kabinine tek başınıza girin.
4. Oyunuzu doğru bir şekilde kullanın. Oy pusulalarında yer alan cumhurbaşkanı adayları ve siyasi partiler için ayrılan bölüme “TERCİH” veya “EVET yazan mührü alanı taşırmadan basın.
5. Oy pusulalarınızı dışa katlayıp, zarfa koyun ve zarfı sandığa atın
6. İmzanızı atmayı unutmayın!

Adım 3 (Opsiyonel): Yurt dışı oy sayımında sandık açılışına katılın

Seçimlerde oy kullanımı sonrasında sandıkların açılımı sürecinde iki farklı rol mevcut: Sandık kurulu üyeliği ve gözlemci (müşahit) olmak.

YSK’nın 2018 yılı 202 nolu genelgesine göre, Sandık kurulu başkan ve üyelerinin seçimi İlçe Seçim Kurulunca yapılır. Sandık kurulu bir başkan, bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan üç siyasi partinin (AKP, CHP ve HDP) bildirdikleri birer isimden oluşur ve aynı usulle yedek üye seçilir. Siyasi partiler üye bildirmez ise eksiklik kamu görevlileri veya seçmenler arasından seçilecek üye ile doldurulur. Sandık kurulu başkan ve üye seçimleri, yurt dışında öncelikle sandığın kurulacağı yerde görevli kamu görevlisi ve seçmenler arasından yapılır. Siyasi partiler yurt dışında her oy verme günü için ayrı sandık kurulu üyesi bildirebilir (298/94/C).

Almanya’da oy kullanma sürecinden sonra sandık kurulunda görev almak için siyasi partilerle iletişime geçebilirsiniz, parti üyeliği zorunlu değil.

Yurt dışı sandık kurulu üyeleri ve gözlemciler rehberi belgesine göre, gözlemci veya müşahit, sandık başı işlemlerini takip etmek üzere, siyasi partilerin kamu hizmetinden yasaklı olmayan ergin kişiler arasından belirlediği, siyasi partilerin oy kullanma, tasnif ve tutanakların tutulması işlemlerini takip eden yetkiliye denir. Gözlemci (müşahit), seçimin tarafsız bir şekilde yürütülüp yürütülmediği, sandık kurulunun görevini gerektiği şekilde yapıp yapmadığı gibi hususları denetler. Gerekirse şikayet hakkını kullanır, şikayetin kabul edilmemesi durumunda Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna itirazda da bulunabilir.

Gözlemci veya müşahit son dakika bile olabilirsiniz ancak gözlemciler veya müşahitler de siyasi partiler tarafından belirlenmektedir, YSK’ya herhangi bir bildirime gerek yoktur.

Yurt dışında oy kullanma süreci ile ilgili sık sorulan sorular

Adres beyanı ile ilgili sık sorulan sorular

Adres beyanı nedir?

Adres beyanı, yurt dışında yaşarken resmi olarak hangi ülkede yaşadığınızı belirttiğiniz bir süreçtir. Örnek olarak Almanya’da yaşarken nasıl ki ikamet kaydı (Anmeldung) yaptırıyorsanız, Türkiye’deki ilgili kurumlara da Almanya’da ikamet ettiğiniz adresi belirtmelisiniz.

Yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının 28. Dönem Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Seçimlerinde oy kullanabilmeleri için yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı olması gerekiyor.

Adres beyanı zorunlu mudur?

Yurt dışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının 5490 sayılı Kanuna göre adres beyanı etmeleri zorunludur. Bildirimlerin zamanında yapılmaması durumunda bir seçim sırasında oy kullanamamak gibi birçok resmi süreçte sorun yaşanabilmektedir.

Yurt dışı adres beyanını ne zamana kadar yapabilirim?

Yurt dışında yaşamanıza rağmen yerleşim yeri adresiniz yurt dışında kayıtlı değilse 17 Mart 2023 Cuma gününe kadar başkonsolosluklarımıza başvurarak adres beyanında bulunabilirsiniz.

Yurt dışında oy kullanabilmek için 17 Mart tarihine kadar adres beyanında bulunmayanlar seçmen listelerine itiraz süresi olan 20 Mart ile 2 Nisan tarihleri arasında başkonsolosluklara başvurup adres beyanında bulunarak yurt dışı seçmen kütüğüne kaydolabilir.

Yurt dışı adres beyanı için hangi belgeler gerekiyor?

Almanya’da ya da diğer yurt dışında diğer ülkelerde oy kullanmak için yurt dışı adres beyanı yapmanız gerekiyor. Bunun için ihtiyacınız olan belgeler:

• T.C. Kimlik Kartı
• Nüfus Cüzdanı, ehliyet veya pasaport
• Adres Beyan Formu (Form B) (Başkonsolosluklardan temin edilebilir) ya da YSK sitesinden.

Yurt dışı adres beyanı nasıl yapılır?

28. Dönem Milletvekili ve Cumhurbaşkanı Seçimlerinde oy kullanabilmek için yurt dışı adres beyanı, başkonsolosluklara şahsen başvurarak yapılmalıdır.

Posta yoluyla yurt dışı adres bildirimi yapılır mı?

Türk konsoloslukları posta yoluyla adres bildirimlerini kabul etmemektedir. Almanya’daki Türk Konsoloslukları ve adreslerine ilgili yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Başkonsolosluk haftasonu açık mı?

Almanya’daki başkonsolosluklar, 18-19 Mart 2023 hafta sonu hizmet verecektir. Seçim sürecindeki haftasonlarında da açık olup olmayacakları ile ilgili şu an için bir açıklama yok, süreci takip edeceğiz.

Yurt dışı oy kullanma süreci ile ilgili sık sorulan sorular

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler nerede oy kullanılır?

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler dış temsilciliklerde ve/veya gümrük kapılarında oy kullanabilirler. NOT: Sandık kurulacak dış temsilcilikler ve oy kullanılacak gümrük kapıları her seçim için YSK tarafından belirlenir ve ilan edilir. 2023 seçimlerinde 18 Mart tarihinde sandık kurulacak dış temsilcilikler ve oy kullanılacak gümrük kapıları YSK tarafından belirlenecektir.

Yani, yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler kayıtlı bulundukları konsolosluk ya da ülkeyle sınırlı kalmaksızın yurt dışında YSK tarafından sandık kurulmasına karar verilen yer veya gümrük kapılarının herhangi birinde oy kullanabilir.

Yurt dışında seçmen olarak kimler oy kullanabilir?

Yurtdışında oy kullanabilmek için aşağıdaki kriterlere sahip olmanız gerekiyor:

• Yerleşim yeri yurt dışı olan
• Türk vatandaşlığına sahip
• Seçim günü itibariyle 18 yaşını dolduran (15.05.2005 tarihinden önce doğan)

Yurt dışı seçmen kütüğünde kayıtlı olan kişiler yurt dışında veya gümrüklerde oy kullanabilir.

Mavi Kart sahipleri Türkiye genel seçimlerinde oy kullanabilir mi?

Mavi kart sahipleri seçimlerde oy kullanamazlar. Bu karar, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun “Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere tanınan haklar” başlıklı 28. maddesine dayanır.

Yurt dışı seçmen kütüğü kaydı nasıl kontrol edilir?

Yurt dışı seçmen kaydınızı 20 Mart – 2 Nisan tarihleri arasında ysk.gov.tr adresindeki “Yurt Dışı Seçmen” sekmesinden kontrol edebilirsiniz.

Yurt dışı seçmen kütüğü kayıtlarına nasıl itiraz edilir?

Yurt dışı seçmen kütüğünde, kaydınız bulunmuyorsa, bilgilerinizde hata varsa ya da yerleşim yeri değişikliği yapmak istiyorsanız 2 Nisan 2023 Türkiye saati ile 17:00’a kadar yurt dışı temsilciliklerine veya nüfus müdürlüklerine şahsen başvurarak seçmen listelerindeki bilgilerinizi güncellemeniz gerekir.

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlıyım, ancak seçim tarihinde Türkiye’de bulunacağım. Türkiye’de oy kullanabilir miyim?

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı olup, seçim tarihinde Türkiye’de bulunan seçmenler, Yüksek Seçim Kurulu tarafından sandık kurulmasına karar verilen herhangi bir gümrük kapısında oy kullanabilirler (298/94/E).

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlıyım. Herhangi bir temsilcilik nezdinde kurulan sandıkta oy kullanabilir miyim?

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, yurt dışında sandık kurulan temsilciliklerin herhangi birisinde, o temsilcilik için belirlenen oy verme tarihleri arasında oy kullanabilirler (298/94/C).

Yurt dışı oy kullanma sürecinde sandık görevlisi ya da gözlemci olma ile ilgili sık sorulan sorular

Mavi kart ile (T.C. Vatandaşlığı olmadan) sandık görevlisi ya da gözlemci olabilir miyim?

Almanya’daki bazı siyasi partilerden aldığımız bilgiye göre T.C. vatandaşlığı olmayan kişiler sandık görevlisi ya da gözlemci olamıyor.

Almanya’da Türkiye’deki seçimler için sandık kurulunda görevli olmak için ne yapmak gerekir?

Türkiye’de seçimler için Almanya’da sandık kurulunda görev almak için öncelikle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak gerekir. Sonrasında da Türkiye’deki bir siyasi partiye üyelik gerekmektedir. Almanya’daki bazı siyasi partilerle görüşmemizde, herhangi bir siyasi partiye üye olunmadığında kurulda görev alınamayacağı belirtilmiştir.

Almanya’da Türkiye’deki seçimler için sandık gözlemcisi olmak için ne yapmak gerekir?

Türkiye’de seçimler için Almanya’da sandık gözlemcisi olmak için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak gerekir. Sandıkta sadece gözlemci olmak için herhangi bir siyasi parti üyeliği gerekmek ancak gözlemci olmak istediğiniz Türkiye Konsolosluğu‘na önceden başvurmanızı tavsiye ederiz.