Almanya’da hamilelik ve doğum izni, anneliğin korunması kanunu ile düzenlenmiştir. Almanca olarak “Mutterschutz” olarak da bilinen bu kanun, anne adayını ve bebeği hamilelik sürecinde, doğum sonrasında ve emzirme döneminde koruma altına alır. Ana hatlarıyla bu yasa, hamilelik sürecinde ve doğumdan sonraki 4 ay boyunca, anne adayının ve doğacak çocuğun sağlını işyerinde tehdit edebilecek durumlara karşı koruma sağlar. Diğer önemli bir avantaj ise, bu süreçte, çalışan anne ve babanın işini kaybetmemesi için sağladığı korumadır. Dünya’da birçok ülkeye de örnek teşkil eden bu uygulama, Almanya’nın aile kavramına ve bireye verdiği önemin de önemli bir göstergesi niteliğini taşır. Bu arada, Almanya’daki bu kanun bazı durumlarda ebeveynlik izni (Elternzeit) ile karıştırılmaktadır.
Başlıklar
Almanya’da hamilelik ve doğum izninden kim faydalanabilir?
Anneliğin korunması kanunu Almanya’da sürekli ikamet eden ve bir işyerinde ücretli çalışan işçi veya memur statüsündeki hamile ve emziren kadınları kapsar. Bu kanun çerçevesinde hangi ülkenin vatandaşı olduğunuzun da bir önemi yoktur. Ancak bu kanunun sağladığı avantajlardan, serbest meslek sahibi veya sınırlı süreli iş sözleşmesi olan anne adayları yararlanamaz.
Almanya’da hamilelik ve doğum izni süresi
Anne adayları, kendileri istemedikleri sürece doğumdan önceki altı haftalık zamanda çalışmazlar. Eğer doğumdan altı hafta öncesinde çalışmak isteniyorsa bu durumun ayrıca işverene bildirilmesi gerekir. İş yerinize hamile olduğunuzu bildirip, başka bir bildirim yapmadığınız durumda otomatik olarak doğumdan önceki 6 hafta çalışmayacağınız varsayılır. Doğumdan sonraki sekiz hafta boyunca ise anne için çalışmak yasaktır. İkiden fazla bebeğin doğması ya da erken doğum durumlarında bu süre on iki haftaya kadar uzatılabilir. Bu açıdan bakıldığında, Almanya’da hamilelik ve doğum izni, doğum öncesi ve doğum sonrası olarak en az 14 hafta sürer.
Önemli: Almanya’da doğumdan sonraki sekiz hafta boyunca anne için çalışmak yasaktır.
Hamile olduğumu işyerime bildirmek zorunda mıyım?
Hayır, hamile olan bir kadın, hamile olduğunu işverenine bildirmek zorunda değildir, ancak “anneliğin korunması kanunun” sunduğu imkanlardan faydalanabilmek için de işyerine hamile olunduğuna dair resmi bildirim yapılması gereklidir. Bu durumda işyeriniz, bir doktor raporu isteyebilir veya iş yeri hekimine yönlendirerek görüşme yapmanızı isteyebilir. Bunun ana nedeni, Almanya’da işverenin de yasalar gereği işyerinde çalışan anne adaylarını korumak ile yükümlü olmasıdır. Aile hekiminiz veya işyeri hekimi size çalışma ortamınız ile ilgili sorular yöneltip, bu ortamın sizin ve çocuğunuzun sağlığı için tehdit oluşturup oluşturmadığına dair bir risk analizi yaparak resmi kurumlara göndermek üzere bir rapor hazırlar. Açıklama bölümünde anne adayının tespit edilen riskler çerçevesinde, hiç çalışmaması gerektiği veya yalnızca sınırlı bir süre çalışabileceği bilgisi mutlaka bulunmalıdır.
Bu raporda belirtilen riskler göz önünde bulundurularak işverenin anne adayına uygun bir iş tanımı yaratması gerekir. Yani işveren, ağır yüklerin taşınması veya uzun süre ayakta kalınması gibi anne adayını ve çocuğunun sağlığını tehdit edecek iş tanımlarıyla bu kişileri görevlendiremez. Eğer anne adayına uygun bir iş tanımı bulunamıyorsa, anne adayının daha erken bir tarihten itibaren hamilelik iznine çıkmasına olanak sağlanabilir. Bunun yanında, anne adayı için uygun iş ortamı ve iş tanımı yaratılabiliyorsa, anne adayının yasal süre yani hamilelikten 6 hafta öncesine kadar çalışmasında bir sakınca yoktur. Ancak bu kişinin gereğinden fazla çalışması, yani mesaiye kalması yasaktır.
Bu arada Almanya’da yasal sorunlarla ilgili çıkabilecek avukat masraflarını azaltmak için Almanya’da hukuk sigortası yazımıza bir göz atın.
Hamilelik danışmanlığı
Almanya’da hamilelik ve doğum izni gibi daha birçok konuda danışmanlık hizmeti almak mümkün. Hamilelik, doğum ve bu süreçteki bütün haklarınız ile ilgili sorularınız için tıbbi, sosyal ve hukuki konularda destek alabilirsiniz. Danışmanlık hizmeti alabileceğiniz bazı belli başlı konuları aşağıda bulabilirsiniz:
“Anne ve Çocuk – Doğmamış Yaşamı Koruma” Vakfı (Bundesstiftung „Mutter und Kind – Schutz des ungeborenen Leben“), desteğe ihtiyacı olan anne ve anne adaylarına bireysel danışmanlık sunduğu gibi mali destek de sağlamaktadır. Yeterli ekonomik imkanı olmayan anne adaylarının hamilelik ve doğum masrafları ile ardından çocuğun bakım ve eğitim masraflarını karşılamak için bu vakıf yardımcı olmaktadır.
Almanya’da hamilelik ve sonrasındaki bu destek sadece Almanya’da ikamet eden, hamilelik testi yaptıran ve masraflarını karşılayamayanlar için sağlanır. Bu vakıf tarafından sağlanan ekonomik yardımlar için başvuru çocuğun doğumundan önce hamilelik danışmanlığı merkezlerinden birine yapılmalıdır.
‘Aile hekiminiz veya işyeri hekimi size çalışma ortamınız ile ilgili sorular yöneltip, bu ortamın sizin ve çocuğunuzun sağlığı için tehdit oluşturup oluşturmadığına dair bir risk analizi yaparak resmi kurumlara göndermek üzere bir rapor hazırlar. ‘ darısı Türkiye’nin başına diyeceğim de, pek umut yok ne yazık ki… Boşuna yurt dışında yaşama planları yapmıyoruz 🙂 her açıdan daha refah ve daha rahat yaşama imkanı var.
Merhabalar,
Babalar icin dogum izni mevcut mudur? bazi haber sitelerinde 10 gunluk izin var yaziyor ama resmi kanallardan bu bilgiyi teyid edemedim.
Merhaba Can,
Geç yazıyoruz çünkü bu konuyu araştırdık. Almanya’da Elternzeit ve Elterngeld, ebeveynlere verilen iki sosyal hak. Ancak “paid leave” olarak ifade edebileceğimiz tarzda bir seçenek yok. Ben de 2021 yılındaki bir haberi okudum ancak yürürlüğüne girdiğini göremedim.
Ek olarak şirketlerin verdiği avantajlar olabillir. Mesela bazı şirketler yeni doğan çocuklarla zaman geçirsin diye babalara hak verebilir ancak bunu da çok duymadım.