Almanya’da çifte vergilendirme önleme

Almanya’nın Türkiye ile arasındaki çifte vergilendirmeyi önlemek amacıyla imzalanan anlaşmanın temeli 16 Nisan 1985 yılına dayanıyor. Ancak imzalanan anlaşma 21 Temmuz 2009 tarihinde, güncelliğini yitirdiği ve menfaat dengesini sağlamaktan uzaklaştığı gerekçesiyle Almanya tarafından tek taraflı olarak feshedildi. İki ülke arasında yapılan müzakereler sonucunda yeni çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması ise 19 Eylül 2011 tarihinde Berlin’de imzalandı. Bu anlaşma ile Almanya’daki Türk kökenli vatandaşlar için Almanya’da çifte vergilendirme önleme amaçlanıyor. Gelir İade Başkanlığı tarafından yayınlanan bildiride, anlaşmanın uygulanacağı vergilerin Türkiye’de özellikle gelir ve kurumlar vergisi, Almanya’da ise aşağıda bulunan vergi türleri gibi olacağı belirtiliyor:

• Ticaret vergisi (Gewerbesteur)
• Gelir vergisi (Einkommensteur)
• Servet vergisi (Vermögiensteur)
• Kurumlar vergisi (Körperschaftsteur)

Almanya – Türkiye çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının tarihçesi

• 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 16 Nisan 1985 tarihli eski anlaşma, Almanya tarafından tek taraflı olarak feshedildi. Yeni anlaşma 19 Eylül 2011 günü Berlin’de imzalandı.
• 27 Aralık 2011’de yayınlanan kanunla bakanlar kuruluna anlaşmanın onayı için yetki verildi.
• 16 Ocak 2012 tarihinde verilen bakanlar kurulu kararı ile anlaşma onaylandı. Ancak, Almanya tarafındaki hukuksal süreç oldukça uzun sürdü ve süre. 1 Ağustos 2012 günü tamamlanabildi.
• Anlaşma, 01 Ocak 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 1 Ağustos 2012 itibariyle yürürlüğe girdi.

Almanya ve Türkiye arasında imzalanan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması aşağıdakİ konulara dayanır:

Gayrimenkul varlıklardan elde edilen gelirler için Almanya’da çifte vergilendirmeyi önleme

Almanya ve Türkiye arasında imzalanan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması gereğince; varlıklardan elde edilen gelirler, gayrimenkulün bulunduğu devlette vergilendiriliyor. Buna göre, Almanya’da yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’de sahip oldukları taşınmaz mallarını kiraya vermeleri karşılığında elde edecekleri gelirler, Türkiye’deki yönetmelik çerçevesinde vergiye tabi tutuluyor. Örnek vermek gerekirse Türk vatandaşıysanız ve Almanya’da çalışıyorsanız, ana vatanınızda bulunan ev, iş yeri gibi taşınmazlardan kazandığınız kira geliri, kendi ülkenizin vergi sistemi içinde değerlendirilmek zorunda. Konuyla ilgili yaşadığınız ülkeye herhangi bir beyanname vermeniz şartı bulunmuyor.

Ticari kazançlar için

Almanya’da yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de ticari bir faaliyette bulunuyorlarsa ve herhangi bir iş yerleri yoksa, elde ettikleri kazançlar Almanya’da vergilendiriliyor. Türkiye’de bir iş yerlerinin olması halinde ise vergileme, bu iş yerinden elde edilecek kazançla sınırlı olmak üzere Türkiye’de yapılıyor. Yine örnek vermek gerekirse diyelim ki yıllar önce çalışmak amacıyla Almanya’ya göçen bir Türk vatandaşısınız. İşlerinizi büyütüp Türkiye’de bağlantılı olduğunuz bazı kurumlarla ürettiğiniz ürünlerin satışını yapmak için anlaşmalar yapıyorsunuz. Bu durumda, yaptığınız iş birliği Türkiye içinde bir faaliyet alanı oluşturacağı için Almanya’da çifte vergilendirme ile ilgili olarak Alman vergi sistemine karşı herhangi bir sorumluluğunuz kalmıyor.

Sermaye değer artış kazançları için 

Almanya’da yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’de bulunan gayrimenkul ve bir yıldan daha kısa süre elde tuttukları hisse senedi gibi varlıkların satışından sağladıkları kazançlar Türkiye’de vergilendiriliyor. Ancak bir yıldan fazla bir süre ellerinde olan hisse senetlerinin satışından elde edilen kazançlar, Alman vergi sistemi tarafından değerlendiriliyor. Örneğin, Almanya’da yaşayan bir Türk vatandaşı, memleketinde bulunan evini satılığa çıkardığı taktirde, elde edilen gelirin vergileme hakkı, gayrimenkul Türkiye sınırları içinde bulunduğundan Türkiye’ye ait oluyor. Sonuç olarak Almanya’da çifte vergilendirme engellenmiş oluyor.

Serbest meslek kazançları

Almanya’da ikamet eden ve herhangi bir işverenden bağımsız çalışan kişilerin, Türkiye’de bir yıl içinde 183 günden fazla çalışmaları ya da sabit bir iş yeri bulundurmaları halinde, kazancın vergilendirmesi Türkiye tarafından yapılıyor. Ancak sözü edilen faaliyetlerin Türkiye’de bulunmadan, sadece Almanya’da gerçekleşmesi halinde vergilendirme hakkı karşı tarafa geçiyor. Örneğin; Almanya’da yaşayan ve Türkiye’ye freelance iş yapan bir Türk vatandaşının, verdiği hizmet karşılığında aldığı ücretin vergilendirmesi Almanya hükümetinin sorumluluğunda. Ancak bu kişi, işleri dolayısıyla Türkiye’de 183 günden fazla bulunduğu ya da ofis açtığı taktirde vergilendirmenin yükümlülüğü Türkiye’ye geçiyor. Bu durumda da Almanya’da çifte vergilendirme engellenmiş oluyor.

Emekli maaşları için Almanya’da çifte vergilendirmeyi önleme

Anlaşmaya göre, emekli maaşları hangi devlet tarafından ödenirse ödensin, emekli maaşını elde eden kişinin ikamet ettiği ülkede vergilendiriliyor. Ancak, emekli maaşının yıllık €10.000’i aşması halinde ödemeyi yapan devletin de emekli maaşının gayrisafi tutarının %10’unu aşmayan ölçüde vergileme hakkı bulunuyor. Örneğin, Almanya’da çalıştığı firmadan emekli olarak ülkesine dönen bir Türk vatandaşı, yılda €10.000’in altında maaş alıyorsa, eline geçen paranın vergilendirme hakkı Türkiye’de bulunuyor.

Anlaşmanın doğru işlemesi için neler yapılıyor?

Almanya ve Türkiye arasında çifte vergilendirmenin önüne geçmek için imzalanan anlaşmanın doğru bir şekilde işlemesi için devletlerin uyguladıkları bazı maddeler bulunuyor.

Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması boyunca ayrım yapılmaması

Anlaşmada yer alan düzenleme ile Almanya’da yaşayan ve hukuki olarak Alman vatandaşlarıyla aynı koşullara sahip olan Türk vatandaşlarının uyruklukları nedeniyle ülkede farklı vergi uygulamalarına tabi tutulması söz konusu değil.

Karşılıklı anlaşma usulü

Almanya’da yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri gelirler nedeniyle ve yine Türkiye’de anlaşmaya aykırı olarak vergilendirilmeleri halinde, olayı dava konusu yaparak durumun düzeltilmesi için Alman makamlarına başvurabilir. Bunun yanında uyrukluk nedeniyle ayrımcı muameleye maruz kalan ve çifte standart yapılan Türk vatandaşları, bu durumu Türkiye’deki yetkili makama iletebilir.

Bilgi değişimi

Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması kapsamında vergilerle ilgili hükümlerin uygulanması için Almanya ve Türkiye arasında bilgi alışverişinin yapılması mümkün. Bu nedenle, Almanya’da yaşayan ancak Türkiye’den gelir elde eden Türk vatandaşlarının, Almanya’da ek vergi ve ceza ödememeleri için elde ettikleri gelirleri ile ilgili Almanya’daki görevlerini yerine getirmesi gerekli.

Vergilerin tahsilatında yardımlaşma

Türkiye ile Almanya birbirlerine vergilerin tahsilatı konusunda idari yardım sağlamakla yükümlü. Söz konusu madde kapsamında Türkiye, Almanya’da bulunan kişi veya kurumlardan yapacağı vergi tahsili için Almanya’dan yardım isteyebilir. Almanya tarafından bir vergi alacağının tahsilatı söz konusu ise vergi doğrudan ödeme emri ile Türkiye’deki yönetmelik doğrultusunda borçludan tahsil edilir.

Almanya’da çifte vergilendirme önleme anlaşması için mukimlik belgesi 

Almanya’da yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’den elde ettikleri gelirlerin anlaşma kapsamında vergilendirilebilmesi için Almanya Maliye Bakanlığı’ndan mukimlik belgesi almaları ve bu belgenin aslı ile birlikte noter tarafından tasdik edilerek ilgili vergi dairesine ulaştırılması gerekir.

Türkiye Gelir İadesi Başkanlığı Almanya’da yaşayan vatandaşlar için Türkiye ve Almanya çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının uygulanmasına ilişkin detaylı bir rehber yayınladı. Bu rehberi bu linkten ulaşabilirsiniz.

Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları sadece Almanya ve Türkiye arasında yapılmıyor. Ülkeler kendi aralarında bu anlaşmayı imzalıyorlar. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması ile ilgili genel bilgiler için lütfen bu yazımıza da göz atın.